Zdrovit - Co ma wpływ na siwienie i osłabienie włosów w wieku dojrzałym?

Co ma wpływ na siwienie i osłabienie włosów w wieku dojrzałym?

7.05.2024
Zdrovit

Utrata naturalnego koloru włosów to oznaka upływającego czasu.

Jednak siwiejemy w różnym tempie i wiele czynników może ten proces opóźniać lub przyspieszać. Bardzo ważną rolę odgrywają nasze geny, ale nie bez znaczenia jest też styl życia oraz zapewnienie organizmowi wszystkich składników, wpływających na produkcję melaniny, odpowiadającej m.in. za barwę włosów.

Dlaczego siwiejemy?

Kolor naszych włosów zależy od melaniny – pigmentu, który wpływa także na barwę oczu oraz skóry. Ludzkie mieszki włosowe zawierają dwa typy melaniny – eumelaninę (ciemniejszą) i feomelaninę (jaśniejszą). Proporcje między tymi formami pigmentu decydują o kolorze włosów, a także o odcieniu cery. Intensywna produkcja melaniny, którą wytwarzają melanocyty w procesie melanogenezy ma miejsce podczas fazy wzrostu włosa, zwanej anagenem. Aktywne melanocyty znajdują się w lejku, gruczole łojowym i cebulce włosowej wokół brodawki mieszkowej skóry właściwej. Wytwarzają i przekazują melaninę do keratynocytów kory trzonu włosa. Pewna ilość pigmentu przenosi się także do rdzenia włosa oraz osłonki[1]. Siwienie włosa to w większości przypadków efekt zmniejszania się ilości melanogennych melanocytów w jego cebulce, co wiąże się z zachodzącymi w niej zmianami zwyrodnieniowymi[2]. Rezultatem końcowym tego procesu jest brak w cebulce włosa melanocytów produkujących melaninę. Efekt wizualny siwych włosów pojawia się dużo wcześniej niż całkowita utrata pigmentu we wszystkich włosach na głowie. Czasem fryzura wygląda na posiwiałą, ale w rzeczywistości część włosów ma jeszcze pełną barwę. Włosy na ludzkiej głowie indywidualnie przechodzą fazy wzrostu. Dlatego gdy część jest w fazie wzrostu (anagen), inne (np. te o pełnym zabarwieniu) mogą być niewidoczne, będąc w fazie katagenu lub telogenu.
Bywa tez, że pojedyncze włókna włosa mogą na swojej długości prezentować szerokie spektrum barw od np. czerni, przez szarość, do bieli.

Czynniki wpływające na utratę koloru włosów

Utrata koloru przez nasze włosy w efekcie redukcji melanocytów zależy przede wszystkim od wieku. Jest to jak na razie nieodwracalny efekt starzenia się ludzkiego organizmu. Badania pokazują, że ponad 20% ludzi osiągając 50. rok życia ma już ponad połowę włosów na głowie pozbawionych pigmentu[3]. Proces siwienia może przebiegać jednak w różnym tempie, na co oprócz wieku ma wpływ kilka innych przyczyn. Są to m.in. uwarunkowania genetyczne. Ustalenia poczynione przez naukowców wskazują m.in., że średni wiek siwienia osób rasy kaukaskiej (do której zalicza się większość mieszkańców Polski) jest niższy niż np. osób rasy czarnej[4].

Istotną rolę w tempie siwienia odgrywa stres oksydacyjny, którego źródłem jest rozwój reaktywnych form tlenu (ROS) w wyniku gromadzenia się nadtlenku wodoru (naturalnego produktu procesu wzrostu włosów). Niekorzystnie na włosy działa też promieniowanie ultrafioletowe (UV). Wśród czynników sprzyjających stresowi oksydacyjnemu należy wymienić zanieczyszczenie środowiska, stres emocjonalny, jak również styl odżywiania się. Siwienie włosów może wynikać z nieodpowiedniej diety i złych nawyków żywieniowych (zwłaszcza tych prowadzących do niewłaściwego poziomu witamin i minerałów). Stosowanie niektórych leków (jak np. Chlorochina), nadmierne spożywanie alkoholu czy palenie papierosów także można powiązać z przedwczesnym pojawieniem się siwych włosów[5].

Kondycja włosów w czasie menopauzy

Siwienie włosów u kobiet często zbiega się czasowo z menopauzą. Stres oksydacyjny związany ze zmianami hormonalnymi występującymi w tym czasie może dodatkowo przyczyniać się do szybszego siwienia włosów oraz negatywnie wpływać na ich grubość i gęstość. W okresie menopauzy proporcje między estrogennymi a androgennymi hormonami płciowymi w organizmie kobiety ulegają zmianie. Może to prowadzić do osłabienia włosów i ich zwiększonego wypadania, co jest reakcją na zwiększenie poziomu androgenów, zwłaszcza testosteronu i jego pochodnej DHT[6]. DHT powstaje na skutek przemiany testosteronu, pod wpływem enzymu 5α-reduktazy[7]. Obkurcza mieszki włosowe, co osłabia wzrost włosów i przyczynia się do ich wypadania. Jest przyczyną łysienia typu męskiego (androgrenowego) ale daje się we znaki także i paniom w okresach zmian równowagi hormonalnej.

W związku z powyższymi procesami kobiety w okresie menopauzy mogą doświadczać znacznego pogorszenia stanu włosów, które nie tylko stają się siwe, ale także cieńsze, rzadsze i łamliwe. Dodatkowo, szukając sposobu na poprawę wyglądu włosów i stosując zbyt agresywne zabiegi fryzjerskie można zamiast poprawy, osiągnąć efekt wprost przeciwny.

Zabiegi kosmetyczne a kondycja włosów siwych i osłabionych

Farbowanie włosów to najczęściej stosowana metoda walki z siwizną. Koloryzacja przynosi natychmiastowe efekty, jednak może mieć też złe strony. Wiele farb fryzjerskich zawiera amoniak i utleniacze, które mogą dodatkowo osłabiać włosy. Substancje zawarte w farbach, pomagają wniknąć barwnikowi w korę włosa poprzez rozchylanie jego łusek do zwiększa utratę przez nie wody. Skutkiem tego procesu jest często nadmierne wysuszenie włosów, które tracą połysk i stają się bardziej łamliwe[8]. Dlatego też należy starannie dobierać środki farbujące. Znaczniej łagodniejsze w oddziaływaniu na strukturę włosa są płukanki ziołowe, szampony koloryzujące czy tonery. Niestety efekt ich stosowania jest krótkotrwały. Jeśli już decydujemy się na ukrycie siwych włosów warto po farbowaniu stosować odżywki, które pomagają przywrócić odpowiednie nawilżenie włosów oraz zamknąć nadmiernie rozchylone łuski. Używając suszarki nie ustawiajmy zbyt gorącego strumienia powietrza ponieważ to także pogarsza kondycję włosów. Najlepiej jest pozwolić włosom wyschnąć w naturalny sposób.

Jakie witaminy i minerały biorą udział w produkcji melaniny?

Jak już zauważyliśmy, produkcja melaniny jest jednym z kluczowym procesów, wpływających na barwę włosów. Jakie składniki i minerały biorą udział w wytwarzaniu naszego naturalnego pigmentu?

Jednym z nich jest L-tyrozyna. To aminokwas, który jest tzw. prekursorem melaniny. W dużym uproszczeniu – od L-tyrozyny zaczynają się złożone reakcje, których efektem końcowym jest powstanie melaniny. L-tyrozynę możemy pozyskiwać z diety, ale także suplementować. Do najlepszych źródeł pokarmowych tego aminokwasu należą mięso z drobiu oraz wołowina, tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela i tuńczyk, a także produkty mleczne i jaja. Wegetarianie mogą pozyskiwać L-tyrozynę jedząc orzechy i migdały, a także nasiona dyni i sezamu oraz fasolę i soczewicę. Źródłem L-tyrozyny jest też awokado oraz niektóre zboża (m.in. owies).

W syntezie melaniny bierze też udział miedź. To składnik niezbędny dla aktywności enzymu tyronazy. Enzym ten jest konieczny dla zapoczątkowania procesu reakcji chemicznych rozpoczynających się od przekształcenia L-tyroksyny w L-DOPA (dihydroksyfenyloalanina), a kończących się właśnie powstaniem melaniny. Nieprawidłowy poziom miedzi w organizmie może potencjalnie wpływać na zmniejszenie aktywności enzymu tyrozynazy, co z kolei może wpływać na produkcję melaniny. Miedź możemy pozyskiwać z diety zarówno jeśli jemy mięso, jak i gdy wybieramy dietę wegetariańską lub wegańską. Do najbogatszych źródeł tego składnika należą wątróbka, owoce może (m.in. ostrygi, małże i homary) a także orzechy laskowe i brazylijskie, migdały i nasiona kakaowca (dlatego też miedź znajdziemy w gorzkiej czekoladzie i kakao).

Istotną przyczyną pogorszenia kondycji włosów z wiekiem jest m.in. stres oksydacyjny. Możemy wspierać organizm w walce z tzw. wolnymi rodnikami dostarczając mu składników przeciwdziałających stresowi oksydacyjnemu. Do silnych antyoksydantów należy m.in. witamina C, ale także witamina E, która jest też ważna z punktu widzenia ochrony skóry przez działaniem promieni UV. Silnym antyoksydantem, dodatkowo wspierającym działanie witaminy E jest selen.
Pewne składniki, które możemy pozyskać z pokarmu wpływają na działanie enzymów, mających właściwości antyoksydacyjne. Tak jest np. w przypadku miedzi, która wpływa na działanie enzymu o nazwie superoksyd dysmutaz oraz l-cysteiny, która z kolei jest prekursorem glutationu, jednego z najsilniejszych antyoksydantów w organizmie.

Dobroczynny wpływ na stan włosów ma witamina B7 (biotyna). W okresie menopauzy warto wprowadzić do diety produkty roślinne bogate w fitoestrogeny, które mają budowę chemiczną, podobną do żeńskich estrogenów, wytwarzanych przez jajniki. Fitoestrogeny mają działanie estrogenne i przeciwutleniające. Ze względu na swoje właściwości mogą pełnić ważną rolę w redukcji niekorzystnych objawów związanych z menopauzą, wynikających z zachwiania równowagi hormonalnej. Pośrednim skutkiem tych zmian hormonalnych jest niestety także m.in. osłabienie kondycji włosów. Fitoestrogeny mogą wpływać na produkcję m.in. kwasu hialuronowego i kolagenu, unaczynienie skóry oraz przeciwdziałać stresowi oksydacyjnemu[9]. Bogatym źródłem fitoestrogenów są przede wszystkim orzechy, nasiona, owoce oraz warzywa strączkowe (soja, jej przetwory, nasiona roślin strączkowych, soczewica) a także szpinak i rośliny takie jak koniczyna czerwona czy pluskwica groniasta.

Redakcja

aminokwasy czerwona koniczyna kobieta kobieta i uroda menopauza paznokcie siwizna skóra skrzyp polny witaminy i minerały włosy zdrowie

Poprzedni artykuł