Z opublikowanego w marcu 2019 roku raportu, na temat stanu zdrowia Polaków[1], wynika, że zdecydowana większość z nas najbardziej boi się dolegliwości, związanych z układem krążenia (zadeklarowało tak aż 80% respondentów)!

Jednocześnie dane wskazują, że obawy te są całkiem uzasadnione, biorąc pod uwagę statystyki. Jak najlepiej wspierać pracę serca?

Na co zwrócić uwagę?

Istnieją pewne czynniki, na które nie mamy wpływu, takie jak wiek, płeć, czy w pewnym stopniu –  poziom stresu, jakiego doświadczamy, ale w dużej mierze to jednak od nas zależy forma i wytrzymałość układu krążenia. Naukowcy odkryli na przykład[2], że już cztery 30-minutowe sesje aktywności o umiarkowanej intensywności, jak szybki marsz, czy jazda na rowerze, obniżają umieralność z powodu dolegliwości sercowo-naczyniowych o 34%! Oprócz tego, dobrze jest zrezygnować z palenia tytoniu, kontrolować ciśnienie krwi, a także wprowadzić właściwe nawyki żywieniowe, co zminimalizuje m.in. ryzyko pojawienia się otyłości.

Dieta – jakie składniki warto włączyć do codziennego menu?

Flawonoidy i procyjanidyny

Flawanoidy to, należące do grupy polifenoli, związki, które powodują rozszerzanie się naczyń krwionośnych, w tym naczyń wieńcowych, co pozwala na doprowadzenie do serca większej ilości krwi utlenionej, dzięki czemu może ono działać wydajniej[3]. Procyjanidyny[4] natomiast, dodatkowo wzmacniają efekt rozkurczowy i ukrwienie mięśnia sercowego, przy jednoczesnym zwiększeniu siły jego skurczów i zmniejszeniu ich częstotliwości, a ponadto pozytywnie wpływają na malejące z upływem lat, przewodnictwo nerwowe. Oba te związki są głównymi składnikami chemicznymi głogu, znanego ze swoich zdrowotnych właściwości. Naukowcy uważają, że spożywanie ekstraktu z tej rośliny, ze względu na jej właściwości, wpływające na ciśnienie krwi zwiększa tolerancję na wysiłek[5], a nawet wpływa na ogólną wydolność organizmu. Flawonoidy i procyjanidyny można znaleźć również w liściach herbaty, jabłkach, ciemnych winogronach, czy roślinach strączkowych.

Witaminy z grupy B

Obserwacje, przeprowadzone w 2009 roku w Kanadzie[6], wykazały, że u osób z dolegliwościami na tle sercowo-naczyniowym, w przypadku 27% badanych, odnotowano niski poziom witaminy B₂ (ryboflawiny), a kolejne 38% miało obniżony poziom witaminy B₆. Na podstawie innych badań, stwierdzono niskie stężenie witaminy B₁ (tiaminy) nawet u 1/3 osób, zmagających się z niewydolnością serca. W profilaktyce ważna jest jednak też witamina B₁₂, która razem z kwasem foliowym i witaminą B₆, odpowiada za utrzymanie prawidłowego metabolizmu homocysteiny. Homocysteina, to aminokwas, którego większa obecność we krwi równa się większemu prawdopodobieństwu zwężenia tętnicy szyjnej. Co więcej, badania dowiodły, że mężczyźni z najwyższym poziomem tej substancji, byli trzykrotnie bardziej narażeni na zawał serca, niż ci, u których jego stężenie było najniższe[7]. A jednak przez długi czas to cholesterol był uważany za największe zagrożenie, ze względu na jego gromadzenie się w naczyniach krwionośnych. Dopiero stosunkowo niedawno stwierdzono, że dopóki podwyższony poziom homocysteiny nie wywoła uszkodzeń w ścianach tętnic, dopóty cholesterol nie będzie się do nich przyklejał[8] i nie będzie zwężał tym samym światła w naczyniach krwionośnych.

Od czego zacząć?

O ile część zmian, związanych z profilaktyką sercowo-naczyniową, może być dość trudna do wdrożenia z dnia na dzień, o tyle istnieją co najmniej dwie substancje, których spożycie powinniśmy zminimalizować jak najszybciej. Mowa tu o tłuszczach trans i rafinowanym cukrze, występującym w wysoko przetworzonej żywności. Zastąpmy więc margarynę – masłem, bądź olejem kokosowym, a słodkie napoje – szklanką soku z grejpfruta, starając się jednocześnie wzbogacić dietę o dużą ilość warzyw i ryb, które przyrządzimy na oliwie z oliwek, tak jak to robią mieszkańcy krajów śródziemnomorskich, których dieta uznawana jest za jedną z najzdrowszych na świecie.

Jakub Ługowski

Dyplomowany Dietetyk, zajmuję się m.in. dietoterapią nietolerancji pokarmowych, w różnych stanach chorobowych i zespołów metabolicznych oraz długoterminową opieką i poradnictwem online w procesie redukcji i budowy masy ciała. Prowadzi konsultacje online prowadząc autorski serwis internetowy Projekt Sześciopak.

[1] „Kondycja Zdrowotna Polaków” – raport, opracowany przez Instytut Badawczy SW Research, s. 16.

[2] M. Thow, Cardiac Rehabilitation Exercise Leadership for High Risk Groups, An Evidence Based Approach, Wiley-Blackwell 2009, s. 32-33.

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6315948/.

[4] https://www.aafp.org/afp/2010/0215/p465.html.

[5] https://www.naturalmedicinejournal.com/journal/2011-07/hibiscus-hawthorn-and-heart.

[6] https://jandonline.org/article/S0002-8223(09)00633-6/fulltext.

[7] https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/399267.

[8] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4326479/.