Długotrwała praca przy komputerze i sztuczne oświetlenie przyczyniają się do tego, że spojówka staje się bardziej podatna na wysuszenie, a tym samym narażona jest na podrażnienia i infekcje.

W tym roku dodatkowo z powodu pandemii koronawirusa, jeszcze więcej czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach, wpatrując się na zmianę w laptop i smartfon. Efekt tego możemy odczuć… na własnych oczach.

Komputer a częstotliwość mrugania

Oko w naturalny sposób nawilżane jest dzięki mruganiu. W ten sposób po jego powierzchni rozprowadzany jest film łzowy, który chroni wzrok przed szkodliwym wpływem środowiska zewnętrznego[1]. Człowiek mruga średnio 20 razy na minutę. Badania dowodzą jednak, że gdy wpatrujemy się w ekran komputera przez dłuższy czas, liczba ta zmniejsza się co najmniej trzykrotnie[2], co może skutkować uczuciem suchości i podrażnienia oczu. Jeśli chcemy zminimalizować negatywne rezultaty długotrwałego korzystania z urządzeń, takich jak komputer, tablet i telefon, pomocne może okazać się sięgnięcie po dobre krople nawilżające do oczu, czyli tzw. „sztuczne łzy”.

Kwas hialuronowy w profilaktyce wysuszania oczu

Najlepsze preparaty, to te, których skład opiera się na substancjach naturalnie występujących w oku. Do takowych zaliczyć można np. hialuronian sodu. Składnik ten wykazuje dużą skuteczność zapobieganiu wystąpienia „zespołu suchego oka”. Analizy porównawcze dowiodły ponadto, że osoby, używające kropel do oczu, bazujących na kwasie hialuronowym, odczuwały większy komfort, niż te, które stosowały środki oparte na innych substancjach, takich jak np. hydroksypropylometyloceluloza[3]. Hialuronian sodu pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawilżenia powierzchni oka, chroni przed działaniem wolnych rodników, ale przede wszystkim jest nieszkodliwy dla oka, co oznacza, że może być stosowany przez dłuższy czas.

Kwas poliakrylowy to dobrze nawilżone oczy

Innym składnikiem, na który warto zwrócić uwagę, jest karbomer, czyli kwas poliakrylowy. Ma on duże zdolności w zakresie wiązania wody. Jego lepka formuła nadaje „sztucznym łzom” właściwą konsystencję, a co za tym idzie, zapewnia odpowiednio długi czas działania. Istnieją też liczne badania, potwierdzające bezpieczeństwo i skuteczność karbomeru w stosowaniu przy zaburzeniach związanych z suchością oka, a także wskazujące na przewagę tego związku nad innymi substancjami o podobnym działaniu[4].

Czego unikać?

Dobierając odpowiednie krople do oczu, tak samo jak podczas szukania kosmetyków, czy artykułów spożywczych, dobrze jest ograniczyć wybór do produktów, niezawierających konserwantów. Taką informację zawsze znajdziemy na opakowaniu kropli. Przed dokonaniem zakupu, upewnijmy się, że do specyfiku nie został dodany np. chlorek polidronium, czy chlorek benzalkonium. Ten drugi, określany jako BAK, to popularny środek konserwujący, który charakteryzuje się wysoce toksycznymi właściwościami. Może powodować reakcje alergiczne, utratę komórek kubkowych, uszkodzenie bariery nabłonka rogówki, a nawet wpływać negatywnie na głębsze tkanki oka[5]. Abstrahując już od powyższych skutków, unikanie preparatów, zawierających konserwanty, jest też istotne dla osób noszących soczewki kontaktowe, ponieważ związki te mogą naruszać powierzchnię soczewki.

Decydując się na konkretny produkt do nawilżania oczu, rozsądnym rozwiązaniem będzie też zweryfikowanie jego terminu przydatności po otwarciu, co pozwoli na lepsze dopasowanie kropli do naszych indywidualnych potrzeb. Przykładowo, jeśli problemy, związane z suchością oka pojawiają się u nas raczej sporadycznie, lepiej postawić na preparaty z dłuższą datą ważności – nawet do 12 miesięcy. Pamiętajmy też, by nie lekceważyć okresu przydatności preparatu, bo stosując produkt przeterminowany możemy sobie nim zaszkodzić.

Dobre nawyki

W trakcie zdalnej pracy, realizowanej przy komputerze, warto też wdrożyć pewne dobre nawyki, które pozytywnie wpłyną na kondycję wzroku. Po każdej godzinie powinniśmy odejść od ekranu i zapewnić sobie 15-minutową przerwę, podczas której najlepiej wykonać też kilka ćwiczeń rozciągających. Niezależnie od tego, co kilka minut odwracajmy wzrok od ekranu i patrzmy w dal przez 20 sekund, aby oczy mogły odpocząć. Zwróćmy uwagę też na dietę, która powinna być bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe, karotenoidy, witaminy A, C i E, a także minerały, takie jak miedź, selen oraz cynk.

Redakcja

[1] http://www.czytelniamedyczna.pl/490,zespol-suchego-oka.html.

[2] Ann M. Bajart, MD [w:] Harvard Medical School Family Health Guide pod red. A. L. Komaroff, MD, Free Press 2005, s. 422.

[3] https://www.reviewofophthalmology.com/article/bring-them-to-tears-with-your-treatment.

[4] Polyacrylic acid gel in patients with dry eyes: a randomised comparison with polyvinyl alcohol

 (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9673476); A comparative study of polyacrylic acid (Viscotears@) liquid gel versus polyvinylalcohol in the treatment of dry eyes  (https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1600-0420.1997.tb00413.x); A comparative assessment of the efficacy of carbomer gel and carboxymethyl cellulose containing artificial tears in dry eyes (https://www.cochranelibrary.com/central/doi/10.1002/central/CN-00768210/full)

[5] Preservatives in eyedrops: the good, the bad and the ugly, C. Baudouin, A. Labbé, H. Liang, A. Pauly, F. Brignole-Baudouin, (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20302969)