Zdrovit - Jak wiek wpływa na produkcję substancji ważnych dla naszej skóry i włosów?

Jak wiek wpływa na produkcję substancji ważnych dla naszej skóry i włosów?

8.12.2023
Zdrovit

Z wiekiem zmienia się w naszym organizmie poziom kolagenu i elastyny, które mają duży wpływ nie tylko na stan naszej skóry, ale także włosów.

Jak spada produkcja tych białek? Czy możemy coś zrobić, aby jak najdłużej utrzymać poziom tych składników na optymalnym poziomie i zadbać o skórę oraz włosy?

Kondycja naszej skóry i włosów jest silnie powiązana z zaopatrzeniem naszego organizmu w składniki wpływające korzystnie na produkcję kolagenu oraz elastyny i wytwarzanie w nich prawidłowych wiązań. Dlatego też m.in. tak pożyteczne w pielęgnacji włosów i skóry są skrzyp polny czy pokrzywa. Pierwsza z tych roślin zawiera krzem oraz witaminę C, która ma wpływ na syntezę włókien kolagenowych. Pokrzywa, oprócz witaminy C, zawiera m.in. dużo cynku, który także ma znaczenie dla produkcji kolagenu oraz wytwarzania stabilnych wiązań krzyżowych w tym białku, zapewniających mu utrzymanie odpowiedniej struktury i wytrzymałość. Zdrowie skóry i włosów są ze sobą związane: dobra kondycja skóry przekłada się na dobry stan osadzonych w niej mieszków włosowych.
Niestety z wiekiem produkcja kolagenu i elastyny spada, słabnąć może też nasza ochrona przez działaniem wolnych rodników. Wszystko to może negatywnie wpływać na naszą skórę i włosy. Jak w tej sytuacji wspierać organizm?

Zadbaj o produkcję kolagenu

Kolagen to białko produkowane przez fibroblasty znajdujące się w skórze właściwej(1). Białko to jest ważne dla kondycji skóry, ale także i włosów. Kolagen dostarcza bowiem niezbędnych aminokwasów, które odżywiają cebulki włosów i zapewniają ich prawidłowy wzrost oraz rewitalizację(2). Niestety, poziom produkcji kolagenu maleje wraz z wiekiem i zaczyna spadać już po 20. roku życia. Szacuje się, że z roku na rok, produkcja tego białka zmniejsza się średnio o 1%, a po 80 roku życia organizm człowieka wytwarza 75% kolagenu mniej niż w młodości(3). Na skutek mniejszej produkcji kolagenu zmniejsza się elastyczność skóry: pojawiają się głębokie zmarszczki, a rysy twarzy mogą ulec znaczącym zmianom, zwłaszcza w wieku podeszłym. To efekt nie tylko niskiego poziomu kolagenu, ale także słabszej kondycji jego włókien, przez co białko to jest mniej elastyczne i wytrzymałe niż u młodszych osób. Wynika to m.in. ze spadającej jakości wiązań krzyżowych kolagenu u osób w starszym wieku. Degradację włókien kolagenowych przyspiesza także nadmierna ekspozycja na słońce. Dodatkowo, wraz z upływem czasu w organizmie zmniejsza się stężenie witamin A, C i E, wielu minerałów (w tym miedzi), które wpływają na naturalną odnowę kolagenu(4).

Czasu nie można cofnąć. Ale można sprawić, aby nasz zegar biologiczny nie tykał ponadstandardowo szybko – a o to niestety łatwo, jeśli prowadzimy niehigieniczny tryb życia, ulegamy nałogom, nie dbamy o zdrową dietę i ruch. Aby możliwie najdłużej cieszyć się jędrną skórą i pięknymi włosami, ważne jest neutralizowanie tych czynników przyspieszających utratę kolagenu i uszkodzenia komórek, na które mamy wpływ (w przeciwieństwie do mijającego czasu). Przede wszystkim należy jak najszybciej zrezygnować z palenia papierosów oraz unikać zbyt długiej ekspozycji na promienie słoneczne bez odpowiedniej ochrony w postaci kremów z filtrem UV. Palenie tytoniu oraz długotrwałe wystawianie skóry na słońce sprzyjają powstawaniu stresu oksydacyjnego, który powoduje gromadzenie się w organizmie reaktywnych form tlenu (ROS). Prowadzi to do uszkodzeń wielu składników komórek oraz warstwy lipidowej skóry, która stanowi jej ochronę przed czynnikami zewnętrznymi.

Elastyna – wierny wspólnik kolagenu

Odpowiedni poziom elastyny gwarantuje skórze elastyczność i sprężystość, czego efektem jest między innymi zdolność do powrotu do pierwotnego kształtu po rozciągnięciu. Głównym składnikiem elastyny, odpowiedzialnym za jej najważniejsze właściwości fizyczne są aminokwasy (glicyna, prolina i walina)(5).

Elastyna wspólnie z kolagenem tworzy ważną parę składników macierzy zewnątrzkomórkowej skóry. Razem te białka tworzą sieć, która utrzymuje skórę mocną (za to odpowiada kolagen), ale jednocześnie elastyczną (dzięki m.in. elastynie). Za produkcję elastyny, podobnie jak kolagenu, odpowiedzialne są fibroblasty zlokalizowane w skórze właściwej. Poziom elastyny także zmienia się niekorzystnie wraz z wiekiem. Tak jak w przypadku kolagenu, oprócz wieku, czynnikami wpływającymi negatywnie na poziom elastyny w skórze są też czynniki zewnętrzne, takie jak nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, dym papierosowy czy zanieczyszczenie środowiska. Aby zadbać o poziom elastyny i utrzymać możliwie najlepszą w danym wieku kondycję skóry, warto stosować kremy nawilżające oraz kremy z filtrem przeciwsłonecznym, jednocześnie unikając nadmiernego wystawiania się na słońce. Tak jak w przypadku kolagenu, wsparciem będzie też dieta bogata w witaminy A, C, E oraz w przeciwutleniacze.

Znaczenie miedzi i cynku dla produkcji kolagenu i elastyny

Dla utrzymania optymalnej produkcji kolagenu i elastyny, oraz ich odpowiedniego wykorzystania przez nasz organizm bardzo ważne są witamina C, miedź i cynk. O ile rola witaminy C, jako składnika niezbędnego do prawidłowej syntezy kolagenu w skórze jest powszechnie znana, o tyle znaczenie miedzi i cynku w tym kontekście jest rzadziej wspominane.

Miedź jest m.in. ważnym składnikiem enzymu oksydazy lizylowej, która jest niezbędna w procesie regulacji syntezy włókien kolagenowych i elastynowych. Dodatkowo pierwiastek ten uczestniczy też w procesie tworzenia wiązań krzyżowych w kolagenie i elastynie (czyli budowie chemicznych połączeń między różnymi łańcuchami tych białek, które zwiększają ich wytrzymałość i stabilność)(6). Miedź ma zatem duże znaczenie nie tylko dla produkcji kolagenu i elastyny, ale także dla prawidłowej struktury, zapewniającej ich optymalne działanie. Dodatkowo miedź jest też składnikiem enzymu oksydazy tiolowej, która jest bardzo ważna w kontekście utrzymania struktury keratyny, podstawowego składnika budulcowego włosów. Poprzez wpływ na produkcję melaniny, miedź ma też znaczenie też dla utrzymania prawidłowej pigmentacji włosów oraz skóry.

Cynk ważny dla włosów, ale i dla skóry

Cynk jest ważnym składnikiem oraz regulatorem aktywności enzymów, które są ważne dla prawidłowej syntezy i działania kolagenu. Pierwiastek ten jest m.in. niezbędny dla aktywności enzymu hydroksylazy lizynowej, który bierze udział w procesie tworzenia wiązań krzyżowych w kolagenie (co ma wpływ na jego stabilność i efektywne działanie). Innym enzymem, na którego aktywność wpływa cynk jest prokolagenowa peptydaza, odpowiedzialna w organizmie za przekształcenie prokolagenu w kolagen. Cynk wpływa nie tylko na tworzenie kolagenu, ale także na prawidłowy przebieg procesów prowadzących do jego rozpadu, poprzez regulację aktywności niektórych enzymów z grupy metaloproteinaz macierzy (MMPs).

Właściwy poziom miedzi i cynku w organizmie sprzyja dobrej kondycji skóry i włosów. Jest też istotny dla każdego obszaru naszego zdrowia, w którym znaczenie ma prawidłowa synteza kolagenu. Pierwiastki te można dostarczyć sobie włączają do diety pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona, mięso, owoce morza i warzywa, a także dzięki suplementacji.

Pigmentacja skóry i włosów – zadbaj kwas paraaminobenzoesowy (PABA)

Z wiekiem pogarsza się niestety także pigmentacja włosów i skóry. Cera ma pogorszony, często nierówny koloryt, a włosy tracą naturalny kolor. Oprócz zmian związanych z upływem lat, wpływ na pigmenty w naszym organizmie mają też czynniki zewnętrzne. Przede wszystkich jest to promieniowanie UV. Dlatego też, jeśli chcemy zachować nie tylko sprężyste i gęste, ale także pełne koloru włosy warto pamiętać o kwasie paraaminobenzoesowym (PABA). Związek ten pomaga chronić włosy przed szkodliwym działaniem promieni UV oraz utratą pigmentu. PABA to organiczny związek chemiczny, z grupy witamin B. Występuje w m.in. w takich produktach spożywczych jak wątroba, szpinak, drożdże oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Można go też suplementować. Ze względu na swoje właściwości wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym, jako dodatek do kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Jego działanie polega na blokowaniu lub rozpraszaniu promieni UVB, co zmniejsza ich zdolność do penetracji struktury włosów(7). Chroni je w ten sposób przed łamliwością i wysuszeniem, co ma istotny wpływ na kondycję włosów: elastyczność, nawilżenie, a pośrednio także grubość i gęstość.

Płaszcz lipidowy skóry także z wiekiem słabnie

Ochroną skóry przed uszkodzeniami i infekcjami, a także przed nadmierną utratą wody jest płaszcz lipidowy. To najbardziej zewnętrzna warstwa naskórka. Odpowiada za utrzymanie odpowiedniego pH skóry. Właściwy poziom pH umożliwia namnażanie się na jej powierzchni bakterii, które pomagają utrzymać korzystną dla niej równowagę mikroflory skórnej. Płaszcz lipidowy to także ochrona przed zanieczyszczeniami środowiska, substancjami drażniącymi oraz promieniowaniem UV. Z wiekiem płaszcz lipidowy może ulegać zmianom wskutek zmniejszenia produkcji lipidów. O jego kondycję możemy dbać minimalizując uszkodzenia (np. używając łagodnych środków myjących) oraz wspierając dobrą kondycję skóry. Pomaga w tym nie tylko odpowiednie nawilżanie i natłuszczanie, ale także dostarczenie organizmowi takich składników jak m.in. kwasy tłuszczowe Omega-3, witamina E i witamina C. Ta ostatnia oprócz tego, że jest konieczna do prawidłowej produkcji kolagenu, należy też do bardzo silnych przeciwutleniaczy i pomaga chronić skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Zmniejszenie produkcji kolagenu i elastyny, osłabienie pigmentacji i płaszcza lipidowego są efektem naturalnych procesów zachodzących z wiekiem w naszym organizmie. Czasu nie możemy zatrzymać, ale możemy dostarczać organizmowi wszystko to, czego potrzebuje dla optymalnego działania dla danego wieku.

Redakcja

cynk gęste włosy kobieta kobieta i uroda kolagen mocne włosy naturalne składniki pielęgnacja włosów skrzyp polny skrzyp polny witaminy i minerały zdrowie

Poprzedni artykuł Następny artykuł