Odpowiedni poziom cynku  w organizmie to nie tylko ładna skóra, włosy i paznokcie, ale przede wszystkim prawidłowo funkcjonujący układ hormonalny i odpornościowy. Cynk jest również ważny dla naszego mózgu. Jakie jeszcze właściwości ma ten cenny mikroelement?

Właściwości cynku i jego wpływ na funkcjonowanie organizmu

Cynk w swojej czystej postaci jest metalem należącym do grupy pierwiastków przejściowych. Już w latach 50. XX wieku wykazano jego pozytywny wpływ na przebieg procesów fizjologicznych i funkcjonowanie organizmu. Zapewnienie właściwego poziomu cynku przez lata połączono z prawidłowym przebiegiem wielu ważnych procesów, takich jak polimeraza DNA[1] i RNA, synteza białek, synteza hormonów i prawidłowe funkcjonowanie wielu organów. Cynk ponadto jest dość mocnym przeciwutleniaczem, co również pozytywnie wpływa na organizm. Jest także antagonistą kadmu i ołowiu, dzięki czemu przeciwdziała kumulacji jonów tych pierwiastków w naszych komórkach. 

Cynk – niezbędny dla prawidłowej pracy niemal każdego organu naszego ciała

Najważniejszy organ, którego właściwe funkcjonowanie uzależnione jest od prawidłowego poziomu cynku, to mózg. W mózgu zmagazynowana jest największa ilość tego pierwiastka, ponieważ jest on wykorzystywany do zapewnienia prawidłowego przewodnictwa nerwowego, a jony cynku znajdują się w okolicy zakończeń presynaptycznych neuronów. Z tego względu jego odpowiednia podaż jest szczególnie ważna dla kobiet w ciąży[2], czyli w okresie, kiedy mózg dziecka rozwija się najszybciej. Ponadto cynk ma bardzo duży wpływ na:

• włosy – pierwiastek ten sprzyja utrzymaniu ich w dobrej kondycji, wzmacnia bowiem mieszki włosowe, dzięki czemu włosy rosną grubsze i bardziej elastyczne, co jest możliwe dzięki wpływowi na pracę gruczołów łojowych. Cynk bierze udział w produkcji keratyny, która jest podstawowym budulcem włosów, a ponadto uczestniczy w syntezie wielu ważnych dla naskórka aminokwasów. 
• paznokcie – tu mechanizm działania cynku jest analogiczny, jak w przypadku włosów – cynk regulując syntezę białek (przede wszystkim kolagenu) i wchodzących w ich skład aminokwasów. Cynk ma istotny wpływ na to, że paznokcie są mocne i elastyczne. 
• skórę – dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania znajdujących się w niej gruczołów, jak i czynności układu immunologicznego tego organu, niezbędna jest optymalna ilość cynku. Oddziałuje on na skórę m.in. przez regulowanie wytwarzania prostaglandyn, mających ogromny wpływ na funkcje wydzielnicze. Cynk przyspiesza gojenie się ran i pomaga radzić sobie z infekcjami, dzięki czemu skóra staje się mniej podatna na podrażnienia, a w razie ich powstania sprzyja szybkiej regeneracji. 
• układ rozrodczy – cynk jest istotnym elementem zwłaszcza męskiego układu rozrodczego – wpływa na produkcję testosteronu, duże jego ilości znajdują się w gruczole krokowym i jest niezbędnym elementem spermatogenezy. Od jego prawidłowego poziomu zależne jest funkcjonowanie jąder i prawidłowe funkcjonowanie, jak i liczebność plemników. W prostej linii wpływa zarówno na potencję, jak i płodność mężczyzn[3]. 

Gdzie można znaleźć cynk?

Produktem rekordowo bogatym w cynk są ostrygi (w niektórych odmianach można znaleźć nawet 182 mg w 100g[4]), bardzo dużo cynku znajduje się w wołowinie, jajach, wątrobie cielęcej. Niemało zawiera tego pierwiastka także wieprzowina, natomiast spośród źródeł roślinnych najwięcej cynku znajdziemy w pestkach dyni, kakao, kaszach (zwłaszcza gryczanej), fasoli białej, migdałach czy soi. Wchłanianiu tego cennego minerału sprzyja obecność witaminy A w pożywieniu, natomiast pogarszają je fityniany[5], kwas foliowy, żelazo, miedź i wapń – zwłaszcza jeśli są przyjmowane razem z produktami bogatymi w cynk. 

Casanova i ostrygi

Ciekawostką, skądinąd potwierdzającą wpływ cynku na męską płodność, są zapisane doniesienia dotyczące kulinarnych zamiłowań legendarnego kochanka – Casanovy. Według nich zjadał on 50 ostryg (będących przecież wyjątkowo bogatym źródłem cynku) dziennie, co miało wspomagać jego legendarną potencję i seksualne osiągnięcia. Oczywiście spożywanie ostryg nie uczyni z nikogo wybitnego kochanka, jednak odpowiednia ilość cynku w diecie zdecydowanie pozytywnie odbije się na funkcjonowaniu układu rozrodczego i może podnieść libido. 

Niedoceniany, choć bardzo ważny

Cynk jest jednym z najważniejszych mikroelementów dla naszego organizmu. Wpływa na funkcjonowanie najważniejszych układów w organizmie, na czele z immunologicznym, reguluje produkcję hormonów, syntezę aminokwasów, stan włosów, skóry i paznokci. Z tego względu warto przyjrzeć się jego podaży i podejmować świadome działania, aby zawsze dostarczać organizmowi jego optymalną ilość. 

Jakub Ługowski

Dyplomowany Dietetyk, zajmuję się m.in. dietoterapią nietolerancji pokarmowych, w różnych stanach chorobowych i zespołów metabolicznych oraz długoterminową opieką i poradnictwem online w procesie redukcji i budowy masy ciała. Prowadzi konsultacje online prowadząc autorski serwis internetowy Projekt Sześciopak.

[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2440465/ 

[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3787719/

[3] https://www.researchgate.net/publication/38059369_Effect_of_zinc_supplementation_on_sexual_behavior_of_male_rats 

[4] https://ods.od.nih.gov/factsheets/Zinc-HealthProfessional/

[5] https://academic.oup.com/nutritionreviews/article/76/11/793/5053734