Zaczerwienienie i przesuszenie oczu jest jednym z najczęściej występujących problemów narządu wzroku – badania wskazują, że częstotliwość występowania tego rodzaju dolegliwości wzrasta i w przyszłości będzie ona prawdopodobnie powszechna[1].

Spędzamy coraz więcej czasu przed komputerem lub smartfonem, w zamkniętych i klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach. Jakie czynniki wpływają na występowanie suchości i zaczerwienienia oczu?

Na problem wysuszonych i podrażnionych oczu bardzo często uskarżają się użytkownicy soczewek kontaktowych. Problemy mogą pojawić się np. na skutek źle dopasowanej soczewki, osadzenia się na jej powierzchni alergenów (np. drobinek kurzu czy pyłków), jak również z powodu zespołu suchego oka. Szacuje się, że nawet połowa użytkowników soczewek kontaktowych może cierpieć na tę przypadłość.

Inną powszechną przyczyną problemów z oczami jest klimatyzacja. Niekorzystna jest nie tylko niska temperatura, ale przede wszystkim przesuszone przez klimatyzatory powietrze. Długotrwałe przebywanie w takim środowisku prowadzi do suchości oka, przekrwienia oraz charakterystycznego odczucia „piasku w oczach”. W przypadku osób zmagających się z zespołem suchego oka przebywanie w takim pomieszczeniu będzie prowadziło do intensywnego nasilenia dolegliwości. 

Co czyha na twoje oczy poza domem?

Również na zewnątrz nie brak czynników, które mogą przysporzyć problemów naszym oczom. Wiatr, smog, dym, kurz czy pyły, bardzo często prowadzą zarówno do szybszego odparowywania wilgoci z filmu łzowego, jak i przyczyniają się do wprowadzenia na powierzchnię oka zanieczyszczeń. Wśród nich są bakterie, grzyby i wirusy, które mogą prowadzić do infekcji i stanu zapalnego. W okresie jesienno-zimowym dodatkowo naszym oczom może dokuczać niska temperatura, która sprzyja ich przesuszaniu. 

Wielogodzinne wytężanie wzroku bardzo często okazuje się przyczyną suchości i podrażnień oczu. Towarzyszy to osobom pracującym przy komputerze, spędzającym znaczne ilości czasu na przeglądaniu informacji w telefonie, ale także fotografom, kamerzystom czy laborantom. Skupianie wzroku sprawia, że zdecydowanie rzadziej mrugamy powiekami. Obniża to jakość filmu łzowego i z czasem może prowadzić do powstawania suchych obszarów na powierzchni oka.

Jak można złagodzić problem suchości i podrażnienia oczu?

Najważniejsze, aby nie ignorować nieprzyjemnego uczucia, towarzyszącego np. używaniu soczewek kontaktowych i uniknąć zaostrzenia istniejących dolegliwości. Jeśli „coś jest nie tak”, to należy poszukać specjalistycznej pomocy u okulisty. Być może średnica lub krzywizna nie odpowiada budowie gałki ocznej albo niezbędna jest zmiana rodzaju soczewki (np. na dzienną lub dwutygodniową, albo zastosowanie modelu z większą przepuszczalnością tlenową).

Osoby zmagające się z suchością oczu i wywołanymi nią dolegliwościami powinny przyjrzeć się temu, w jaki sposób korzystają z komputera i innych urządzeń elektronicznych. Ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem, robienie regularnych przerw (najlepiej wówczas wpatrywać się w oddalone punkty) czy optymalizacja oświetlenia mogą znacznie poprawić komfort pracy i pomóc złagodzić niepożądane odczucia. Pomocne mogą okazać się także okulary z filtrem światła niebieskiego, co pozwala na ograniczenie ilości szkodliwego promieniowania docierającego do oczu.

Osoby korzystające z klimatyzacji (w domu czy w samochodzie) mogą skorzystać z nawilżaczy powietrza, dzięki którym nie będzie ulegać ono nadmiernemu przesuszeniu. Niezależnie od przyczyny bardzo dużą ulgę przynosi zastosowanie kropli nawilżających, które odpowiednio dobrane pomogą w przywróceniu oku optymalnego stopnia nawilżenia i ochronią przed rozwinięciem się niepożądanych infekcji [2].

Dobre krople do oczu – czyli jakie?

Jednym z często spotykanych, skutecznych składników kropli do oczu jest dekspantenol, będący produktem redukcji kwasu pantotenowego (witaminy B5). W kontakcie z tkankami oka dekspantenol ulega przemianie w witaminę B5. Składnik ten pozwala zapewnić odpowiednie nawilżenie oczom, a także odgrywa ogromną rolę podczas regeneracji nabłonka rogówki. Działa też przeciwzapalnie. Produkty zawierające dekspantenol są też zalecane osobom, u których doszło do mikrourazów rogówki. Oczywiście w przypadku łagodniejszych problemów również doskonale się sprawdzą – krople z dekspantenolem szybko łagodzą zaczerwienienia i podrażnienia oczu[3].

Inną substancją, którą często znajdziemy w dobrych kroplach do oczu jest karbomer, czyli kwas poliakrylowy [4]. Ma on właściwości hydrożelu, dzięki czemu uwalnia stopniowo zawartą w nim wodę podczas każdego mrugnięcia okiem. Jego działanie utrzymuje się na długo po zakropleniu. Jest wykorzystywany jako ważny składnik preparatów zawierających „sztuczne łzy” – doskonale sprawdzających się w przypadku problemów z wydzielaniem łez i zespołem suchego oka. Z racji na długie działanie jest bardzo wygodny w stosowaniu.

Popularnym składnikiem kropli na podrażnione i zaczerwienione oczy jest metyloceluloza. Zwiększa lepkość filmu łzowego i działa nawilżająco na oko, a także pomaga w przenikaniu innych składników czynnych do jego wnętrza. Działa dość skutecznie, ale może wymagać częstego stosowania z uwagi na niższą lepkość niż np. karbomer [5].

Środkiem o najniższej lepkości, który można spotkać w preparatach typu sztuczne łzy, jest powidon. Szybko uwalnia zawartą w sobie wodę, dzięki czemu błyskawicznie przynosi ulgę i bardzo skutecznie nawilża [6]. Zwiększa również trwałość filmu łzowego i chroni oko, ale z uwagi na najniższą lepkość jego efekt jest bardzo krótkotrwały. Nie wnika również do wnętrza oka.

Problemy z suchością, zmęczeniem i zaczerwieniem oczu są powszechne  

Zaczerwienienie i podrażnienie oczu dotyczy coraz większej liczby osób i wiąże się z wieloma zmianami, jakie zaszły z stylu życia mieszkańców krajów rozwiniętych. Wpatrujemy się w ekrany w pracy i w domu, chętnie korzystamy z klimatyzacji, która jest obowiązkowym wyposażeniem biur i samochodów, przebywamy w ogrzewanych pomieszczeniach, nosimy soczewki kontaktowe. Możemy starać się ograniczać wpływ tych wszystkich czynników na nasze oczy, ale mało prawdopodobne, aby udało nam się je wszystkie wyeliminować. Z pomocą przychodzą nam wyroby medyczne, wspierające nasz narząd wzroku – warto po nie sięgać w odpowiednim momencie, aby dać ulgę zmęczonym oczom.

Redakcja 

[1] https://www.researchgate.net/profile/Zbigniew-Zagorski-2/publication/242132593_CZESTOSC_WYSTEPOWANIA_I_CZYNNIKI_RYZYKA_ZESPOLU_SUCHEGO_OKA_1_Samodzielna_Pracownia_Wirusologii_AM_w_Lublinie/links/55e7201b08ae3e12184203c7/CZESTOSC-WYSTEPOWANIA-I-CZYNNIKI-RYZYKA-ZESPOLU-SUCHEGO-OKA-1-Samodzielna-Pracownia-Wirusologii-AM-w-Lublinie.pdf

[2] https://journals.viamedica.pl/journal_of_transfusion_medicine/article/view/35061

[3] https://europepmc.org/article/med/8992089

[4] https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=2241

[5] https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/10-2009/01%20%20Formulacja.pdf

[6] https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3109/02713683.2014.964419