Hemoroidy to dysfunkcja guzków krwawniczych, odpowiedzialnych za uszczelnianie odbytu i kontrolowanie oddawania stolca i gazów.

Problem pojawia się, gdy zaczynają nadmiernie napełniać się krwią i powiększać. Wyróżniamy hemoroidy wewnętrzne lub zewnętrzne. Jakie są przyczyny ich powstawania? Co można zrobić, by je zredukować lub przeciwdziałać ich powstaniu, a także zapobiegać podrażnieniom?

Dlaczego pojawiają się hemoroidy?

Liczba osób uskarżających się na hemoroidy na całym świecie rośnie[1]. I nic w tym dziwnego, ponieważ duże znaczenie dla pojawienia się tej dolegliwości ma siedzący tryb życia. Ruszamy się niewiele, ponieważ dużo czasu spędzamy w pracy za biurkiem, kierownicą lub przy maszynach, a w domu przed komputerem lub telewizorem. Siedzimy też w autach, bo rzadziej musimy przemieszczać się pieszo. W 1980 roku w Polsce zarejestrowanych było 2,5 mln samochodów osobowych, w 2000 – 10 mln, w 2019 roku: 30 mln. To oznacza, że prawie każdy ma dostęp do auta. Sytuację pogorszyła pandemia Covid-19, która spowodowała, że wiele osób pracuje z domu lub uczestniczy w zdalnej nauce. Siedzący tryb życia jest jednym z najważniejszych czynników sprzyjających powstawaniu hemoroidów – pozycja siedząca sprzyja zwiększaniu się ciśnienia krwi w okolicach odbytu, co z czasem prowadzi do powiększania się guzków krwawniczych. W połączeniu z małą aktywnością fizyczną, która ma ogólnie negatywny wpływ na kondycję naczyń krwionośnych, mamy gotową receptę na problemy z funkcjonowaniem odbytu i pojawianiem się hemoroidów. Również otyłość jest dodatkowym czynnikiem nasilającym problemy z hemoroidami. Nadmiar stresu może także zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia hemoroidów, przyczyniając się do problemów trawiennych, zaparć, biegunek czy zwiększania ciśnienia w obrębie zwieraczy [2].

Toaleta to nie czytelnia, ani salon gier!

Na problemy z guzkami krwawniczymi przekładają się również złe nawyki związane zarówno z dietą jak i wypróżnianiem. Częste występowanie zaparć lub przetrzymywanie wypróżnień (np. z powodu pracy) bardzo podnosi ciśnienie krwi docierającej do guzków krwawniczych. Dlatego tak ważne jest prawidłowe odżywianie i dbanie o prawidłową podaż błonnika, który pomaga w regulacji perystaltyki jelit. Istotne jest też spożywanie wystarczającej ilości płynów w ciągu dnia (niedobór płynów również sprzyja występowaniu zaparć). Dieta bogata w przetworzoną żywność, rafinowane węglowodany, a także alkohol, kakao, tłuszcze nasycone czy ciężkostrawne potrawy sprzyja zaparciom. Również osoby z utrzymującymi się biegunkami będą bardziej narażone na pojawienie się hemoroidów w przyszłości – tu warto przyjrzeć się swojej konsumpcji kawy i herbaty, które na wielu działają lekko przeczyszczająco i zwiększają liczbę dziennych wypróżnień. Nie należy też zbyt wiele czasu poświęcać na pobyt w toalecie – bardzo złym nawykiem jest przesiadywanie na sedesie i czytanie gazet lub przeglądanie Internetu na smartfonie. Przedłużanie napięcia mięśni uczestniczących w wypróżnianiu oraz nadmierny ich wysiłek sprzyjają problemom z hemoroidami[3],

Niektórzy sportowcy również są szczególnie narażeni na powstawanie hemoroidów – mowa tu zwłaszcza o osobach podnoszących ciężary. Dotyczy to jednak także dyscyplin sportu, które wymagają długotrwałego utrzymywania pozycji siedzącej. Jazda na rowerze czy motocyklu, ale także długotrwała jazda konna, przyczyniają się do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej i co za tym idzie wzrostu presji na zwieracze odbytu. Sport może więc zarówno zapobiegać hemoroidom (bieganie, pływanie, gimnastyka, spacerowanie), jak i być czynnikiem stymulującym pogłębianie się tego problemu. Trzeba więc ostrożnie dobierać aktywność fizyczną, a najlepiej zadbać o zróżnicowanie w tym zakresie: sporty siłowe równoważyć biegowymi i wszelkim treningiem typu kardio.

Co łagodzi objawy w przypadku problemów z hemoroidami?

Pojawienie się hemoroidów wewnętrznych lub zewnętrznych powinno nas oczywiście skłonić do refleksji, czy prowadzimy zdrowy styl życia i dobrze się odżywiamy. Możemy też zastanowić się nad zmianą miejsca pracy albo zawodu. Ale choć może to dać pozytywne efekty długofalowe, to nie przyniesie nam szybkiej ulgi. Przyczyny hemoroidów mogą też być od nas niezależne i wykraczać poza nawyki żywieniowe czy styl życia. Czynnikiem ryzyka są np. porody lub zabiegi medyczne w obszarze odbytu i krocza. Hemoroidy dotykają także osoby z niepełnosprawnością ruchową, które poruszają się na wózku i z tego powodu spędzają dużo czasu w pozycji siedzącej. Co może pomóc jeśli chcemy pozbyć się uciążliwych objawów? Na szczęście dysponujemy dziś wieloma skutecznymi wyrobami medycznymi. W ich składzie znajdziemy:

• Kwas hialuronowy – stosowany miejscowo, w formie czopków, emulsji lub maści działa wszechstronnie na guzki krwawnicze. Chroni błonę śluzową, redukuje stany zapalne i przyspiesza gojenie się ran. Ponadto redukuje podatność na uszkodzenia poprzez uelastycznianie naskórka [4]. Na powierzchni śluzówki tworzy się filtr chroniący przed podrażnieniami (nabłonek jednowarstwowy walcowaty) i pozwalający na regenerację uszkodzeń. Zwiększa aktywność fagocytozy (pochłaniania przez komórki żerne m.in. bakterii, wirusów oraz grzybów. Kwas hialuronowy wpływa też na namnażanie oraz ruchomość fibroblastów, co przekłada się na wzmożoną produkcję kolagenu i utrzymanie właściwej elastyczności skóry. Kwas hialuronowy występuje w niemalże każdej tkance naszego organizmu i odgrywa ogromną rolę dla zapewnienia jej prawidłowego funkcjonowania.

• Wyciąg z kasztanowca zwyczajnego – jednym z najważniejszych działań tego naturalnego składnika jest uszczelnianie naczyń krwionośnych, dlatego jest on szeroko wykorzystywany przy dolegliwościach związanych z hemoroidami czy żylakami. Znajdująca się w wyciągu escyna ma silne działanie uszczelniające, a towarzysząca jej eskulina razem z flawonoidami i garbnikami redukuje kruchość naczyń krwionośnych, zapobiega zastojom i działa przeciwzapalnie. Również saponiny zawarte w wyciągu pomagają podczas zmagań z hemoroidami poprzez oddziaływanie na syntezę prostaglandyn (hormonów stanu zapalnego) i hamowanie ich aktywności. Pozwala to na redukowanie obrzęków, będących kolejnym źródłem problemów z guzkami krwawniczymi [5].
• Olejki roślinne – dobrym pomysłem, przynoszącym ulgę osobom mającym problemy z hemoroidami, jest także wykorzystywanie olejków – np. podczas ciepłych kąpieli. Mają one działanie przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Chodzi tu głównie o olejki: rozmarynowy, jałowcowy i lawendowy. Olejek herbaciany dzięki aseptycznemu działaniu pomaga zredukować swędzenie, ból i dyskomfort wywołany podrażnieniem hemoroidów. Istnieją również badania wskazujące na jego wysoką skuteczność działania w połączeniu z kwasem hialuronowym [6].

Nie zwlekaj i zacznij działać!

Wiele osób dotkniętych dolegliwościami związanymi z hemoroidami, odwleka konsultację ze specjalistą. Nie bez powodu hemoroidy są czasem nazywane „wstydliwym problemem”. Lepiej działać szybko, co nie tylko przyniesie ulgę, ale także uchroni nas przed poważniejszymi kłopotami. W rzeczywistości mamy wiele skutecznych środków łagodzących nieprzyjemne objawy hemoroidów a zmiana stylu życia i diety może dodatkowo przynieść dużą poprawę.

Redakcja

[1] https://www.termedia.pl/Choroba-guzkow-krwawniczych-odbytu,8,1420,0,1.html

[2] https://www.termedia.pl/Ocena-wiedzy-pacjentow-na-temat-profilaktyki-choroby-hemoroidalnej,134,35047,0,1.html

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4755769/

[4] http://viasek.com.ar/wp-content/uploads/2020/01/2018-European-Review.pdf

[5] http://www.czytelniamedyczna.pl/2504,leki-roslinne-w-terapii-guzkow-krwawniczych-odbytu.html

[6] https://link.springer.com/article/10.1007/s13304-012-0153-4