Piękna i bujna czupryna to marzenie większości mężczyzn. Niestety, duży odsetek panów w Polsce styka się z problemem łysienia jeszcze przed ukończeniem 50 roku życia.

Problem ten dotyczy również kobiet – choć oczywiście w znacznie mniejszym stopniu. Dlaczego tak się dzieje? Co możesz zrobić, aby zahamować wypadanie włosów i poprawić ich kondycję?

Co wpływa na wypadanie włosów?

Wielu mężczyzn, nawet tuż po ukończeniu 20 roku życia z przerażeniem odkrywa, że ich włosy zaczynają się przerzedzać – zwłaszcza w okolicach tzw. zakoli. W łysieniu typu męskiego (androgenowym) w dalszej kolejności pojawiają się ubytki włosów na czubku głowy. Niestety potem jest już tylko gorzej. Włosów ubywa aż do momentu, gdy zostaje tylko „wianuszek” wokół głowy, czyli koło uszu i z tyłu, poniżej potylicy. Łysienie androgenowe jest przyczyną 95% wszystkich przypadków łysienia. Dlaczego to tak powszechny problem?

Bardzo często można spotkać opinie, że skłonność do wypadania włosów jest dziedziczna, więc jeśli ojciec lub dziadek łysiał, to z problemem tym będzie musiał zmierzyć się każdy kolejny męski potomek w rodzinie. Jest w tym stwierdzeniu sporo prawdy, choć nie chodzi tyle o wrodzoną skłonność do wypadania włosów, ile o genetyczną wrażliwość skóry głowy na działanie dihydrotestosteronu związaną z miniaturyzacją mieszków włosowych. Istnieje potwierdzona badaniami zależność pomiędzy poziomem DHT (czyli pochodnej testosteronu) w organizmie a skłonnością do łysienia [1]. Istotne jest tu działanie 5-alfa-reduktazy, czyli enzymu, który jest katalizatorem przemiany testosteronu w dihydrotestosteron. DHT odpowiada nie tylko za łysienie, ale także łagodny przerost prostaty u mężczyzn. Stąd też niektóre leki stosowane pierwotnie w leczeniu przerostu prostaty, działające na zasadzie blokowania aktywności 5-alfa-reduktazy zaczęto wykorzystywać do walki z łysieniem. Blokery 5-alfa-reduktazy można dostarczać zarówno doustnie, jak i miejscowo, w postaci szamponów i mikstur do wcierania w skórę.

Łysienie androgenowe występuje także u kobiet – choć oczywiście znacznie rzadziej. Objawy oddziaływania DHT na kondycję włosów zauważyć przede wszystkim u kobiet po menopauzie, kiedy spada produkcja żeńskich hormonów [2]. Przekłada się to nie tylko na wypadanie włosów, ale też pogorszenie ich struktury i znaczące osłabienie. Należy pamiętać, że u obu płci łysienie może występować również z innych powodów, takich jak stany zapalne, stres, działanie niektórych leków czy niedobory mikro i makroelementów. Poważnym powodem łysienia może być także autoimmunologiczne łysienie plackowate lub grzybica skóry głowy – choć w obu przypadkach wzorzec wypadania włosów jest inny niż przy łysieniu androgenowym.

Jak utrzymywać włosy w dobrej kondycji?

Pomimo genetycznych predyspozycji w przypadku łysienia typu męskiego, obecnie dysponujemy już wiedzą, która pozwala nam działać, aby poprawić stan włosów i spowolnić tempo ich wypadania. Potrzebne będą zarówno składniki, które odżywiają włosy i stymulują ich wzrost, jak i te, które zablokują działanie hormonów odpowiedzialnych za miniaturyzację mieszków włosowych. Możemy oddziaływać na kondycję włosów zarówno stosując środki doustne  (np. tabletki, ampułki), jak i zewnętrzne (np. szampony, mikstury do wcierania w skórę).

Jakie składniki warto rozważyć gdy szukamy dobrych preparatów na włosy? 

• Ekstrakt z palmy sabałowej – dzięki wysokiej zawartości fitosteroli, takich jak beta-sitosterol, sigmasterol, lupenol, campesterol czy cyklookenol aplikowany zarówno na skórę głowy, jak i spożywany w formie tabletek działa hamująco na aktywność enzymu 5-alfa-reduktazy[3], . Inne składniki zawarte w owocach palmy sabałowej, jak np. polisacharydy, karotenoidy, kwasy tłuszczowe czy flawonoidy wzmacniają i nawilżają włosy. Najlepsze efekty osiąga się, kombinując suplementację doustną ze stosowaniem zewnętrznym, bezpośrednio na skórę głowy.
• Ekstrakt ze skrzypu – to jeden z najlepszych darów natury dla naszych włosów, zawierający całe bogactwo flawonoidów, kwasów organicznych i minerałów (m.in. krzemu, potasu, magnezu i glinu) oraz witaminy. Skrzyp stosowany doustnie świetnie uzupełnia poziom miroelementów, a stosowany na skórę głowy wzmacnia już istniejące włosy, dzięki czemu są mniej podatne na wypadanie.
• Cynk – to ważny składnik mineralny wpływający na prawidłowe funkcjonowanie wielu procesów w organizmie. Ma wpływ na podział komórek, co dotyczy również komórek włosowych [4]. Cynk bierze udział również w tworzeniu keratyny, która jest budulcem włosów. Odpowiedni poziom tej substancji w organizmie to prawidłowo funkcjonujące gruczoły łojowe i poprawna struktura białkowa włosa. Niedobory cynku przejawiają się także w pojawiającym się łupieżu, kruchości włosów i utracie przez nie połysku.
• Selen – to jeden z najsilniejszych antyoksydantów, który usuwa wolne rodniki, zaburzające prawidłowy wzrost włosów. Aktywuje także działanie innych przeciwutleniaczy, jak np. witaminy C, a także wykorzystywany jest do produkcji glutationu (związku o właściwościach antyoksydacyjnych i detoksykacyjnych). Jest także składnikiem wykorzystywanym przy powstawaniu nowych włosów [5], a także niezbędnym dla prawidłowej pracy tarczycy – której nieprawidłowe działanie może objawiać się m.in. właśnie wypadaniem włosów.
• Żeń-szeń – to chyba jeden z najpopularniejszych roślinnych suplementów diety. Przypisywane jest mu pozytywne działanie na wiele dolegliwości, co jest możliwe ze względu na ogromne bogactwo zawartych w nim składników aktywnych. Poznane są m.in. ginsenozydy, glikozydy, proteoglikan i szereg witamin. Żeń-szeń dodawany do szamponów i maseczek na włosy stymuluje ukrwienie wierzchniej warstwy skóry [6], a przyjmowany doustnie poprawia funkcjonowanie hemoglobiny, przyczyniając się do lepszego zaopatrywania narządów w tlen, co również dotyczy mieszków włosowych.
• Tymianek – ten bogaty w witaminy, minerały i flawonoidy składnik od tysięcy lat wykorzystywany w medycynie naturalnej ma również bardzo dobry wpływ na włosy. Działa odkażająco, dzięki czemu pomaga w walce z łupieżem (jest składnikiem wielu szamponów przeciwłupieżowych). Sporządzony z niego napar reguluje też działanie gruczołów łojowych, co pozwala na poradzenie sobie z przetłuszczaniem się włosów. Spożywany doustnie działa przeciwutleniająco, co również może wpłynąć na poprawę stanu włosów.
• Pszenica – zwłaszcza olej z jej kiełków to chętnie wykorzystywany w kosmetologii składnik pochodzenia naturalnego. Nanoszony na włosy nawilża je i uelastycznia, a w kontakcie ze skórą głowy poprawia jej mikrokrążenie, co powoduje lepsze odżywienie cebulek włosów i stymuluje wzrost nowych włosów. Spożywany doustnie dostarcza organizmowi bogactwo cennych składników, w tym cholinę czy fitohormony, działające regulująco na szereg procesów w organizmie, w tym na porost włosów.
• Keratyna – składnik ten jest od lat wykorzystywany w salonach fryzjerskich. Nakładana na włosy poprawia ich strukturę, sprawiając, że stają się prostsze i bardziej sprężyste. Jest to białko fibrylarne, będące ważnym budulcem włosów [7]. Jej niedobory szybko odbijają się na ich wyglądzie – włosy stają się bowiem słabsze, szorstkie i „niesforne”, czyli trudniejsze do ułożenia. Z tego względu keratyna chętnie wykorzystywana jest przez fryzjerów do rekonstrukcji włosów – może ona wnikać do ich wnętrza, odbudowując ich strukturę i uzupełniając niedobory tego białka w strukturze.
• Kofeina – kojarząca się głównie z kawą substancja ma bardzo pozytywny wpływ na porost włosów. Kofeina działa hamująco na aktywność 5-alfa-reduktazy, będącej głównym winowajcą łysienia u mężczyzn. Stymuluje ponadto krążenie skóry głowy, co sprzyja lepszemu ukrwieniu cebulek i przyspiesza wzrost włosów oraz dostarczenie niezbędnych składników budulcowych. Stosowana na skórę głowy i włosy, powinna być pozostawiana na niej na co najmniej 2 minuty, by wykazać się pełnym oddziaływaniem [8].
• Witaminy z grupy B – zwłaszcza biotyna, niacyna i ryboflawina mają bardzo dobroczynne oddziaływanie na stan włosów. Ta pierwsza zapobiega łysieniu i siwieniu, m.in. dzięki dużej zawartości siarki, która jest wykorzystywana przy produkcji keratyny (może się świetnie uzupełniać ze stosowaniem keratyny zewnętrznie), a także działa przeciwłojotokowo, pomaga zwalczać łupież i nadaje włosom połysk. Niacyna ma z kolei pozytywny wpływ na transport składników odżywczych do cebulek włosa, co sprawi, że rosną one szybciej, są mocniejsze i mniej skłonne do wypadania [9]. Witamina B2, czyli ryboflawina to ważny składnik biorący udział w podziale komórek, kontroluje syntezę niezbędnych aminokwasów do podziałów komórki macierzy włosa i bierze udział w przemianach metabolicznych melaniny.
• Apigenina – to flawonoid o podobnym działaniu do kwercetyny, kemferolu i hesperyny. Jest jednym ze składników aktywnych znajdujących się w rumianku. Stosowana w postaci płukanek nadaje włosom gładkości, blasku i elastyczności, działa także przeciwłupieżowo i pomaga poradzić sobie z przetłuszczaniem się włosów. Co jednak najważniejsze, apigenina poprawia stan i ukrwienie skóry głowy, wzmacnia cebulki i tkankę włosów – co znacznie redukuje problemy z ich wypadaniem. Z niektórych badań wynika też, że apigenina może stymulować również wydłużanie się mieszków włosowych, co pomaga osobom, które mają przerzedzone włosy.[10].
• Kwercetyna – to flawonoid działający ochronnie na włosy poprzez obniżanie poziomu Prostagladyn D2, które są istotnym czynnikiem w przebiegu łysienia [11]. Kwercetyna działa również wygaszająco na stany zapalne, które również przyczyniają się do wypadania włosów. Niektóre źródła wskazują, że może ona nawet pomagać osobom zmagającym się z łysieniem plackowatym. Kwercetyna znajduje się w takich warzywach jak np. cebula, brokuł, jarmuż, żurawina czy batat.
• Kwas oleanolowy – składnik ten wpływa na zmniejszenie produkcji dihydrotestosteronu poprzez hamowanie enzymu 5-alfa-reduktazy, pomagając zredukować zatem główny powód łysienia androgenowego [12].
• Witaminy C i E – to ochrona przed stresem oksydacyjnym. Witaminy te są bardzo silnymi przeciwutleniaczami, co chroni mieszki włosowe przed oddziaływaniem wolnych rodników, a także poprawia krążenie krwi na głowie. 

Jednym z najciekawszych składników produktów wzmacniających włosy jest obecnie Procapil™, kompleks łączący w sobie peptydy, witaminy, apigeninę i kwasem oleanolowym. Poprzez połączenie działania wielu dobroczynnych substancji (zmniejszanie aktywności 5-alfa-reduktazy, poprawa ukrwienia i odżywienia cebulek) pomaga zapobiegać wypadaniu włosów. Wzmacnia cebulki włosa i mieszki włosowe oraz wydłuża fazę anagenową (czyli fazę wzrostu włosa).

Możesz opóźnić łysienie

Choć utrata włosów bywa często wywoływana przez czynniki genetyczne, to dziś można zrobić wiele, by spowolnić ten proces. W przypadku łysienia typu męskiego, ważne jest blokowanie działania dihydrotestosteronu na skórę głowy i zapobieganie miniaturyzacji mieszków włosowych, przy jednoczesnym poprawieniu ukrwienia i dostarczeniu włosom wszystkich niezbędnych składników budulcowych.  

Redakcja 

[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4174066/

[2] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2133.2011.10629.x

[3] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/(SICI)1097-0045(19981001)37:2%3C77::AID-PROS3%3E3.0.CO;2-I

[4] https://synapse.koreamed.org/upload/SynapseData/PDFData/0140ad/ad-25-405.pdf

[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6380979/

[6] https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/jmf.2013.3031

[7] https://europepmc.org/article/med/8962491

[8] https://www.karger.com/Article/Abstract/101389

[9] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1473-2165.2005.00201.x

[10] https://link.springer.com/article/10.1007/s00403-009-0931-0

[11] https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03639045.2019.1652635

[12] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0367326X17305786