Menopauza to okres ogromnych przemian w organizmie kobiety. Choć to zupełnie naturalne zjawisko, które czeka każdą z pań, to dolegliwości towarzyszące zachodzącym zmianom potrafią naprawdę uprzykrzyć życie.

Co warto wiedzieć o klimakterium? W jaki sposób złagodzić jego objawy?

Menopauza, perimenopauza, premenopauza – co oznaczają te terminy?

Pod względem klinicznym menopauza to ostatnie krwawienie miesiączkowe, po którym przez kolejny rok nie następuje kolejna miesiączka. Co istotne, menopauza jest orzekana w przypadku, gdy brak miesiączki wynika z naturalnego zaniku aktywności jajników i wykluczone są inne przyczyny, np. choroby. Dlatego też menopauza powinna być zdiagnozowana i potwierdzona przez ginekologa.

W potocznym języku termin menopauza często bywa błędnie używany jako określenie całego okresu przejściowego, prowadzącego od pierwszych symptomów przekwitania do postmenopauzy. W języku medycyny okres „okołomenopauzalny”, obejmujący zarówno lata przed ostatnią miesiączką, jak i po niej to perimenopauza. W tym czasie u kobiet wygaszana zostaje produkcja części hormonów, co prowadzi m.in. do zaniku miesiączkowania i produkcji komórek jajowych, w rezultacie czego następuje zanik możliwości reprodukcyjnych. Po 12 miesiącach od ostatniej miesiączki przyjmuje się, że nie ma już możliwości zajścia w ciążę. W okresie okołomenopauzalnym pojawiają się często nieprzyjemne dolegliwości, takie jak uderzenia gorąca, bezsenność, przewlekłe zmęczenie czy wahania nastrojów.

Premenopauza to okres poprzedzający wystąpienie ostatniej menstruacji – jest to czas obniżającej się produkcji hormonów i występowania nieregularnych okresów. Zazwyczaj wówczas pojawiają się pierwsze dolegliwości. Premenopauza kończy się wraz z ostatnią miesiączką.

Co zmienia menopauza w życiu kobiety?

Menopauza wpływa na bardzo wiele aspektów funkcjonowania organizmu kobiety – nie tylko na jej płodność i poziom hormonów [1], ale również pociąga za sobą inne zmiany fizyczne i emocjonalne. Niskie poziomy hormonów sprawiają, że skóra staje się mniej jędrna i słabiej nawilżona, nasila się wypadanie włosów, zmienia się sposób odkładania tłuszczu przez organizm, stawy funkcjonują gorzej – spada gęstość kości i rośnie zagrożenie osteoporozą. Kobiety w okresie klimakterium często uskarżają się na problemy z koncentracją i pamięcią oraz zaburzenia nastroju.

Podczas menopauzy szczególnie uciążliwe są nagłe uderzenia gorąca, którym towarzyszy intensywne pocenie się i występowanie rumieni. Sen staje się często znacznie gorszy, pojawiają się też problemy z zasypianiem. W tym okresie pojawia się także skłonność do przybierania na wadze, co m.in. spowodowane jest zmianami hormonalnymi, jak również niższą aktywnością fizyczną, często wynikającą z gorszego samopoczucia oraz braku energii, co również jest efektem zmian hormonalnych. Zmianie ulega także poziom glukozy we krwi oraz wrażliwość na insulinę, co podnosi ryzyko problemów diabetycznych [2].

Jak łagodzić przebieg menopauzy?

Okres okołomenopauzalny nie musi oznaczać kilku lat zmagań z uciążliwymi objawami zachodzących w organizmie zmian. Po pierwsze, nie wszystkie kobiety odczuwają nasilone uderzenia gorąca czy zmiany nastroju. W przypadku zaś pań, które odczuwają te objawy z dużą intensywnością, zapewnienie odpowiedniej podaży witamin i minerałów, a także suplementacja naturalnymi składnikami może przynieść wiele korzyści. Szczególnie polecane są naturalne składniki, które zawierają fitoestrogeny – substancje mające podobne właściwości do naturalnych kobiecych hormonów płciowych. Pomagają one ułagodzić objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca, poty i wahania nastrojów.

Tego typu działanie ma np. ekstrakt z czerwonej koniczyny (Trifolium pratense L.) [3], która zawiera izoflawonoidy – genisteinę, daidzeinę, formononetynę oraz biochaninę. Te fitohormony mogą łączyć się z receptorami estrogenowymi w organizmie kobiety, przez co zmniejszają uciążliwe objawy menopauzy, ale mogą też wpływać na pracę jajników oraz spowalniać procesy starzenia się skóry. Fitostrogeny nie mogą zastąpić ludzkich estrogenów i mają od nich słabsze działanie.

Innym cennym źródłem fitoestrogenów jest siemię lniane, zawierające w swoim składzie lignany lniane. Zachowują one wysoką zgodność z hormonami ludzkimi, dzięki czemu pomagają osobom zmagającym się z objawami menopauzy. [4]

Substancje estrogenne, izoflawony, znajdują się też w kłączach pluskwicy groniastej. Jej stosowanie przyczynia się do obniżenia poziomu hormonu luteinizującego (LH), którego poziom naturalnie rośnie w okresie menopauzy. Badania wykazały, że przyjmowanie preparatów zawierających pluskwicę groniastą przekłada się na łagodzenie takich objawów menopauzy jak huśtawki nastrojów, bezsenność, rozdrażnienie oraz innych zaburzeń emocjonalnych typowych dla tego okresu. [5]

W okresie menopauzy zadbaj o witaminy, wapń i cynk

Z uwagi na większe zagrożenie osteoporozą warto też w okresie menopauzy zadbać o wysoką podaż dobrej jakości wapnia, a także o witaminę D3, która wesprze jego wykorzystanie przez organizm. Ważne jest także dostarczenie odpowiednich ilości cynku, który utrzymuje prawidłowe działanie układu odpornościowego, ale również wspiera pracę mózgu i reguluje działanie układu hormonalnego. U kobiet z zaburzeniami pracy jajników stwierdza się niskie poziomy m.in. cynku, co wskazuje, że może odgrywać on znaczącą rolę w regulowaniu ich pracy [6].

Osobom, które cierpią z powodu związanej z menopauzą bezsenności lub są nadpobudliwe, warto polecić ekstrakt z melisy. Jak wykazują niektóre badania kliniczne, to zioło pomaga w radzeniu sobie z emocjonalnymi objawami menopauzy, a nawet urologicznymi problemami u kobiet po menopauzie [7].

Warta uwagi w walce z uderzeniami gorąca jest witamina E, a zwłaszcza octan DL-alfa tokoferylu – jedna z powszechnie stosowanych form.

Możesz złagodzić objawy menopauzy

Menopauza nie musi pozbawiać Cię radości z życia. Warto sięgać w tym okresie po naturalnie dostępne składniki i dbać o utrzymanie odpowiedniego poziomu podaży kluczowych witamin i mikroelementów, aby pomóc sobie przejść przez klimakterium w dobrej formie.

Redakcja

[1] https://www.endocrine.org/~/media/endosociety/files/ep/rphr/57/rphr_vol_57.pdf#page=265

[2] https://journals.lww.com/menopausejournal/Abstract/2007/14030/Menopause,_but_not_age,_is_an_independent_risk.15.aspx

[3] https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ptr.2037

[4] https://academic.oup.com/jcem/article/90/3/1390/2836719?login=true]

[5] https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/46398/33185

[6] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22968257/

[7] https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=534184

[8] https://www.karger.com/Article/Abstract/106491