Nieświeży zapach z ust – halitoza – to bardzo krępująca dolegliwość. Najczęściej wiąże się z zaniedbaniami w zakresie higieny jamy ustnej.

Jednak przyczyn halitozy może być wiele: czasem problem ma źródło w układzie pokarmowym, innym razem w zatokach lub oskrzelach. Z czego może wynikać nieprzyjemny zapach z ust? Co można zrobić, by rozwiązać ten problem?

Jak pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust?

Osoby zmagające się z halitozą szukają sposobu na jak najszybsze pozbycie się nieświeżego zapachu z ust. Często jednak skupiają się na maskowaniu problemu np. żując gumę miętową lub używając odświeżających drażetek. To jednak tylko doraźne rozwiązania i można je stosować w oczekiwaniu na wizytę u dentysty, która powinna nastąpić jak najszybciej. Większość przypadków halitozy ma źródło w jamie ustnej i skierowanie się najpierw do stomatologa jest rozsądną decyzją, nawet jeśli nie odczuwamy żadnych wyraźnych dolegliwości związanych z zębami. Chorować mogą nasze dziąsła lub język. Ale nieprzyjemny zapach z ust bywa też sygnałem, że coś złego dzieje się w naszych zatokach przynosowych, dolnych drogach oddechowych lub żołądku. Problem trzeba zdiagnozować jak najszybciej – bo przyczyny mogą być zarówno błahe, jak i poważne, zagrażające zdrowiu i życiu.

Higiena jamy ustnej – wciąż źródło problemów Polaków

Niestaranna higiena jamy ustnej to właściwie gotowy przepis na nieprzyjemny zapach z ust. Przyczyną mogą być zarówno ubytki, jak i stany zapalne dziąseł oraz paradontoza. Wszystkim tym problemom sprzyja niedokładne pozbywanie się płytki nazębnej i narastanie kamienia nazębnego.

Niestety w naszym społeczeństwie wciąż nie wszystkie zabiegi higieniczne cieszą się dużą popularnością. Polskie badania prowadzone wśród nastolatków wykazały, że w zależności od wieku, używanie nici dentystycznej deklaruje od 6 do 26% badanych. A co najmniej 17% nastoletnich respondentów myje zęby rzadziej niż 2 razy dziennie[1]. Wg badania Głównego Urzędu Statystycznego przeprowadzonego w 2016 roku, prawie 4mln Polaków nie myje zębów w ogóle.

Tymczasem dla utrzymania higieny jamy ustnej niezbędne jest nie tylko mycie zębów szczoteczką i pastą. Koniecznością jest także czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nici dentystycznej, szczoteczek międzyzębowych lub irygatora. Warto także szczotkować język i korzystać z płynów do płukania jamy ustnej, które działają tam, gdzie nie docierają żadne szczoteczki i nici. Niezbędne jest też regularne usuwanie kamienia nazębnego[2]. Osoby korzystające z protez powinny zadbać, by były one idealnie dopasowane – tak, aby nie uszkodzić dziąseł.

Problemy z zębami i dziąsłami, które powodują nieświeży zapach z ust

Jednym z częściej występujących problemów kryjących się za nieświeżym zapachem z ust jest zapalenie dziąseł. Pojawia się ono głównie w rezultacie nagromadzenia kamienia nazębnego. Nieleczone zapalenie prowadzi do pojawienia się zmian w kieszonkach dziąsłowych, w których odkładają się resztki jedzenia. Rozkład zgromadzonych resztek generuje nieprzyjemny zapach z ust. Ignorowanie zapalenia dziąseł może doprowadzić do paradontozy, prowadzącej  z kolei do rozchwiania i wypadania zębów. Paradontoza także objawia się nieprzyjemnym zapachem, a często także krwawieniem dziąseł, co dodatkowo utrudnia dbałość o należytą higienę uzębienia.

Duże ubytki w zębach także mogą przyczyniać się do powstawania nieświeżego oddechu. Gromadzą się w nich resztki pokarmowe, a nieprzyjemny zapach potęgowany jest przez procesy gnilne miazgi. Zapalenie miazgi zębowej wymaga leczenia kanałowego i jest ostatnią szansą na uratowanie zęba.

Warto jeszcze raz podkreślić, że samo szczotkowanie zębów nie jest wystarczającym zabiegiem, aby uchronić się przed odkładaniem kamienia nazębnego. Powierzchnie, których nie jesteśmy w stanie umyć szczoteczką, trzeba oczyścić nicią lub irygatorem, a w przypadku szerokich odległości między zębami można użyć szczoteczki międzyzębowej. Aby upewnić się, że dotrzemy do wszystkich miejsc, gdzie korzystnie będzie ograniczać narastanie płytki nazębnej, warto używać też płynów do jamy ustnej, zawierających fluor.

Nieprzyjemny zapach z ust może być również sygnałem wskazującym na zaburzenia pracy ślinianek, co z kolei prowadzi do nadmiernego przesuszania się jamy ustnej. W takim wypadku także warto niezwłocznie skontaktować się ze stomatologiem, by wykluczyć potencjalnie niebezpieczne schorzenia ślinianek, wśród których są także nowotwory. Z wiekiem obniżeniu ulega pH śliny, co także może być przyczyną nieprzyjemnego zapachu [3].

Źródła nieprzyjemnego oddechu niezwiązane ze zdrowiem jamy ustnej

Problem nieświeżego oddechu nie zawsze tkwi w higienie lub schorzeniach jamy ustnej. Niekiedy halitoza może być wywołana nieprawidłową dietą (nie tylko złym składem posiłków, ale także zbyt długimi przerwami między posiłkami), paleniem papierosów czy składnikami aromatycznymi niektórych przypraw. Jeśli zmiany w sposobie odżywiania i higieny nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, warto udać się do laryngologa bądź gastrologa, bowiem za nieprzyjemny zapach z ust mogą odpowiadać m.in. problemy z migdałkami (np. przewlekłe zapalenie, angina ropna) czy chore zatoki przynosowe.

Wśród ogólnoustrojowych przyczyn halitozy można wymienić rozpowszechnione choroby układu pokarmowego – zapalenie błony śluzowej żołądka (często związane z infekcją bakterią Helicobacter pylori) i refluks żołądkowo-przełykowy.[4] Dlatego w przypadku utrzymującego się nieprzyjemnego zapachu z ust, warto rozważyć wizytę również u gastrologa. Za nieświeży oddech może odpowiadać także nieuregulowana cukrzyca [5].

Nie bagatelizuj przykrego zapachu z ust

Halitoza jest przykrą dolegliwością, obniżającą jakość życia i samoocenę osób, które się z nią zmagają. Zawsze gdy wystąpi ten problem, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem – nie tylko z powodu samego zapachu, ale również dlatego, że może on sygnalizować poważniejsze problemy z uzębieniem, jamą ustną, drogami oddechowymi lub żołądkiem. Prawidłowo podjęte leczenie wraz ze środkami doraźnymi powinno pomóc w pozbyciu się tych dolegliwości.

Lek. Dent. Szymon Chełstowski

Lekarz dentysta, specjalista periodontolog (specjalista chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej). Członek Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego. Absolwent Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie kliniczne zdobywał w Stomatologicznym Centrum Klinicznym Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, następnie w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie oraz Uniwersyteckim Centrum Stomatologii Centrum Medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Wolontariusz Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, brał udział w misji medycznej w Kamerunie jako lekarz-dentysta. W gabinecie TWÓJ DENTYSTA zajmuje się przede wszystkim leczeniem chorób przyzębia, implantologią, chirurgią stomatologiczną, protetyką oraz stomatologią zachowawczą.

[1] https://www.dbc.wroc.pl/Content/3119/11-mier.pdf

[2] https://www.dbc.wroc.pl/Content/9827/PDF/x15-sroczyk.pdf

[3] http://www.protetstomatol.pl/pdf-100082-32153?filename=Effects%20of%20hormone.pdf

[4] http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-5f3d94e1-620c-457d-aeb7-764434bcf6bb/c/Przykry_zapach_z_ust__halitosis____problem_nie_tylko_stomatologiczny.pdf

[5] 3505.pdf (magazyn-stomatologiczny.pl)