Latem częściej mamy problem z intensywnym poceniem. Jednym ze sposobów na nadmierną potliwość jest stosowanie antyperspirantów. Oprócz zmniejszenia intensywności pocenia, mogą one też ograniczyć działanie bakterii rozkładających pot, co powoduje przykry zapach.
Dlaczego czasem nadmiernie się pocimy?
Wydzielanie potu to sposób na schłodzenie organizmu, gdy na skutek wysiłku fizycznego lub wysokiej temperatury otoczenia rośnie ciepłota naszego ciała. Na naszą potliwość wpływa jednak także stres, dieta i stan zdrowia. Różnorakie zaburzenia regulacji temperatury mogą powodować wydzielanie potu w ilościach większych niż niezbędna do obniżenia temperatury ciała.
Pojawienie się przykrego zapachu spoconego ciała to efekt działalności naturalnej mikroflory człowieka w obszarach ciała szczególnie podatnych na pocenie się m.in. na stopach czy w okolicach pach. Panująca tam temperatura i wilgotność oraz gęstość rozmieszczenia gruczołów potowych tworzą znakomite środowisko do rozwoju bakterii[1].
Pot wydzielany jest przez gruczoły rozmieszczone w skórze właściwej. Gruczoły potowe dzielą się na ekrynowe i apokrynowe. Te drugie w istotnej mierze odpowiadają za przykry zapach, jaki często towarzyszy intensywnemu poceniu się. W porównaniu z gruczołami ekrynowymi, gruczoły apokrynowe wydzielają pot bogatszy w białka i lipidy, który jest lepszą pożywką dla bakterii. Wodnisty pot produkowany przez gruczoły ekrynowe składa się z wody, soli oraz niewielkich ilości innych substancji, takich jak mocznik czy kwas mlekowy. Gruczoły apokrynowe są większe od ekrynowych i zaczynają funkcjonować u człowieka w okresie dojrzewania. Znajdują się w określonych obszarach ciała, w tym m.in. na narządach płciowych i pod pachami, które nie bez powodu najczęściej smarujemy antyperspirantami.
Jak działa antyperspirant?
Antyperspiranty zawierają środki, które zmniejszają przedostawanie się potu na powierzchnię skóry, co pozwala zredukować ilość wilgoci pod pachami i ograniczyć źródło pożywienia dla bakterii. Mikroorganizmy trawiące składniki potu, które najczęściej odpowiadają za powstawanie przykrej woni to: Propionibakterie (Propionibacterium), Mikrokoki (Micrococci), Gronkowce (Staphylococcus) i Maczugowce (Corynebacterium)[2]. Intensywność zapachu jest zróżnicowana ponieważ zarówno mikroflora bakteryjna, jak i skład potu zależą od wielu czynników, m.in. od płci, wieku, sposobu odżywiania czy wreszcie nawyków, takich jak palenie tytoniu lub spożywanie alkoholu.
Do blokowania wydzielania potu mogą być wykorzystywane m.in. takie substancje jak chlorowodorotlenek glinu (Aluminum Chlorohydrate) chlorek glinu (Aluminum Chloride) czy tetrahydroksychlorek glinowocyrkonowy glicyny (Aluminum Zirconium Trichlorohydrex Gly).
Czym różni się antyperspirant od dezodorantu?
Główną funkcją antyperspirantu jest ograniczenie przedostawania się potu na powierzchnię skóry. W składzie takich produktów mogą też oczywiście znaleźć się substancje zapachowe oraz substancje obniżające pH skóry, co przyczynia się do ograniczenia wzrostu bakterii. Dezodoranty zawierają perfumy, substancje zapachowe i olejki eteryczne, które maskują nieprzyjemny zapach ciała – nie zmniejszają jednak potliwości.
Czy blokowanie wydzielania potu przez antyperspirant jest szkodliwe?
Składniki antyperspirantów, w przypadku ich standardowego stosowania, nie wpływają na zakłócenia gospodarki termoregulacyjnej organizmu[3]. Antyperspirant nakładamy na ogół na małą powierzchnię skóry – najczęściej pod pachami. Powoduje to zablokowanie zbyt małej ilości kanałów potowych, aby mogło to skutkować problemami z chłodzeniem ciała. Wpływ antyperspirantów na ogólny stan zdrowia człowieka jest też ograniczany z powodu niskiego poziomu absorpcji ich aktywnych składników przez skórę. Chlorowodorotlenek glinu, jeden z popularnych związków chemicznych redukujących wydzielanie potu charakteryzuje się przenikaniem przez nieuszkodzoną skórę na poziomie 0,01 – 0,06%[4][5].
Jeśli przyczyną przykrego zapachu ciała przy wysiłku fizycznym lub w ciepłe dni jest duża ilość wydzielanego potu, antyperspiranty będą świetnym remedium na ten problem. Dodatkowo można także używać do mycia mydła antybakteryjne i nosić przewiewną odzież, unikając ubrań z włókien syntetycznych. Warto też zastanowić się nad możliwością ograniczenia stresu, który także wpływa na potliwość.
Redakcja
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10946881/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10946881/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18494900/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5651828/
- https://www.researchgate.net/publication/12064789_A_preliminary_study_of_the_dermal_absorption_of_aluminium_from_antiperspirants_using_aluminium-26
