Grzybicę stóp i paznokci wywołują grzyby zwane dermatofitami. Z ponad czterdziestu ich rodzajów, co najmniej dziesięć[1] odpowiada za choroby u ludzi.

Dermatofity mogą przechodzić z człowieka na człowieka ale również ze zwierząt na ich właścicieli. Grzyby bytują nie tylko na naszej skórze i włosach, ale także w butach, wykładzinach czy prześcieradłach. Czekają tam na sprzyjające warunki do rozwoju. Paznokcie tkwiące przez długi czas w ciepłym obuwiu, często w wilgoci, to dla nich idealne miejsce do ataku.

Uwaga na dermatofity w domu

Przebywanie w wilgotnym i ciepłym środowisku, spadek odporności organizmu, niedobór żelaza a nawet cukrzyca to tylko niektóre z czynników zwiększonego ryzyka rozwoju grzybicy, także tej na paznokciach i stopach. Zakazić można się choćby używając osobistych przedmiotów osoby zainfekowanej – szczotki, poduszki, gąbki czy ręcznika, albo śpiąc w tej samej pościeli lub… pożyczając kapcie. 

W naszym domu dermatofity „lubią” nie tylko przedmioty osobiste i odzież (np. przepocone ubrania, ręczniki i obuwie) ale też wilgotne zakamarki pomieszczeń. Świetnie czują się w łazience i „towarzyszą” nam w wannie oraz kabinie prysznicowej. Dlatego jeśli chcemy uchronić siebie i innych domowników przed grzybicą stóp lub paznokci, warto szczególnie zadbać o porządek w łazience, regularne pranie ubrań, ręczników i pościeli oraz odpowiednią pielęgnację obuwia. Buty czyścimy zwykle o wiele chętniej z zewnątrz niż wewnątrz. Brudne czy zakurzone obuwie to przyczyna dyskomfortu. Jednak problemy estetyczne, związane z brudną powierzchnią zewnętrzną obuwia to drobnostka w porównaniu z tym, co czaić się może wewnątrz nawet najpiękniej lśniących pantofli czy trzewików.

Nie chcesz grzybicy – dbaj o buty

Szczególnie dużo uwagi wato poświęcić odpowiedniemu przechowywaniu i pielęgnacji naszego obuwia, które ma przecież najbliższy kontakt ze szczególnie narażonymi na grzybicę stopami i paznokciami.

Buty powinny być zawsze starannie wysuszone i przewietrzone. Robimy to nie tylko po to, aby pozbyć się przykrego zapachu ale przede wszystkim, aby usunąć z nich wilgoć, która jest jednym z czynników sprzyjających rozwojowi dermatofitów. Warto skorzystać z bogatej oferty preparatów do pielęgnacji obuwia, które nie tylko usuwają przykre zapachy, ale także dezynfekują buty. Najłatwiej zaaplikować te w postaci sprayu – niektórymi z takich preparatów możemy spryskać nie tylko wewnętrzne części butów, ale także stopy. Chętnie używają ich sportowcy, których stopy narażone są często jednocześnie na długotrwałe oddziaływanie wilgoci, uszkodzenia mechaniczne (nacisk, uderzenia) oraz korzystnie ze wspólnych szatni, umywalni itp. W takich warunkach przydaje się dodatkowa ochrona przed atakiem grzybów.

Jeśli korzystamy z wkładek, pamiętajmy o regularnej ich wymianie, najlepiej na posiadające właściwości antygrzybiczne. W przypadku obuwia sportowego,  warto od czasu do czasu, jeśli producent dopuszcza taką możliwość,  wrzucić buty do pralki. Niezależnie od intensywności korzystania z obuwia warto zadbać o ich czyszczenie i suszenie po każdym użyciu. Najlepiej unikać chodzenia w tych samych butach dzień po dniu. To pozwala nie tylko chronić nasze stopy i paznokcie, ale także… obuwia. Żywotność pary butów noszonej codziennie po kilka godzin jest dużo mniejsza niż w sytuacji gdy zakładamy je np. co drugi lub co trzeci dzień. Dotyczy to szczególnie obuwia ze skóry, także tego najwyższej jakości. Buty, którym nie pozwalamy wyschnąć i przewietrzyć się, szybciej ulegają deformacjom, rozciąganiu i uszkodzeniom.

Zapobieganie grzybicy stóp i paznokci – lista działań

Poniżej lista polecanych zalecanych dobrych praktyk oraz działań profilaktycznych, które pomagają ochronić nas przed grzybicą stóp i paznokci.

• Na basenie lub saunie koniecznie nosimy klapki, a po zakończeniu zajęć dokładnie osuszamy stopy.
• Warto zadbać o regularną dezynfekcję obuwia za pomocą sprayu o działaniu grzybobójczym – można stosować go co kilka dni.
• Pilnujemy, aby rzeczy osobiste (grzebienie, szczotki, ręczniki, buty) były użytkowane tylko przez właściciela. Nie pożyczamy ich, trzymamy je w trakcie użytkowania osobno.
• Unikamy bezpośredniego kontaktu z bezdomnymi oraz dziko żyjącymi zwierzętami.
• W miejscach takich hotele, motele, baseny, łaźnie, szatnie sportowe nigdy nie chodzimy boso – także w pokojach.
• Używamy środków do stóp o działaniu grzybobójczym – mogą mieć postać sprayu, dzięki czemu łączą funkcje dezynfekcji stóp i obuwia.
• Podczas kupowania obuwia, używamy jednorazowych „stópek” (oferuje je większość sklepów obuwniczych). Nie wolno wkładać bosych stóp do przymierzanych butów. Podobnie należy działać w przypadku przymierzania rękawiczek – tu można posiłkować się rękawicami z cienkiej folii na które dopiero nakładamy rękawiczki. Po przymierzaniu należy dokładnie dezynfekować dłonie.
• Nosimy dobrze dopasowane obuwie – ani za luźne, ani za ciasne.
• Ograniczamy do minimum noszenie butów z tworzyw sztucznych. Nie przepuszczają one powietrza, co zwiększa ryzyko zawilgocenia, przegrzania stóp. To z kolei tworzy warunki sprzyjające rozwojowi grzybów. Większość współczesnych butów sportowych wykonuje się obecnie z tworzyw sztucznych – dlatego też należy je regularnie dezynfekować za pomocą środków grzybobójczych.

Grzybice paznokci i stóp, nawet po wyleczeniu będą nawracać, jeśli nie zadbamy o profilaktykę. Warto w działaniach zapobiegawczych uwzględniać także dezynfekcję obuwia, które bez tego stanowi odnawialny rezerwuar drobnoustrojów.

Redakcja

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4109575/