Choć wiele kobiet chciałoby zapewne wiedzieć, w jakim wieku czeka je menopauza, to dokładne określenie momentu jej wystąpienia nie jest dziś jeszcze możliwe.

Ma na to wpływ wiele czynników – zarówno genetycznych, jak i tych związanych z naszym stylem życia, dietą, przebytymi chorobami czy liczbą urodzonych dzieci. Od czego zależy więc wiek przechodzenia menopauzy?

U kobiet w Europie Zachodniej średni czas wystąpienia menopauzy oscyluje w okolicach 50 lat. Podobnie jest w przypadku Polek (klimakterium występuje u nas zwykle pomiędzy 48. a 52. rokiem życia). W Polsce najczęściej menopauza występuje u kobiet w wieku 49 lat (w Wielkiej Brytanii średnia to 50 lat i 8 miesięcy, a w USA 51 lat i 3 miesiące.

Od czego zależy wiek, w którym kobieta przechodzi menopauzę?

Jednym z czynników, które mogą wpływać na to, kiedy wystąpi klimakterium, jest wiek wystąpienia pierwszej miesiączki. Niektóre badania wykazują, że u kobiet, u których pierwsza miesiączka wystąpiła w wieku 11 lat lub wcześniej, znacznie zwiększone jest ryzyko przedwczesnej menopauzy, w porównaniu do kobiet, u których pierwsza miesiączka nastąpiła w wieku 12 lat lub później. Badania wskazują, że w tej pierwszej grupie ryzyko wystąpienia menopauzy przed 40 rokiem życia jest wyższe aż o 80 procent (przedwczesna menopauza), a o 30 procent wyższe jest prawdopodobieństwo przekwitania pomiędzy 40 a 44 rokiem życia (wczesna menopauza). Wykazano również, że kobiety, które nie rodziły dzieci, mają 30 procent wyższe szanse na wczesną menopauzę[1].

Na wiek, w którym wystąpi menopauza, duży wpływ ma styl życia. Jednym z istotnych elementów jest aktywność seksualna. Jak pokazują dostępne badania, uprawianie seksu co najmniej raz w tygodniu o 28 procent zmniejsza szanse na przedwczesną menopauzę, a w przypadku stosunków odbywanych co najmniej raz w miesiącu prawdopodobieństwo spadało o 19 procent [2].

Wiele innych zmiennych może mieć wpływ na wiek, w którym wystąpi menopauza – m.in. rasa. Wyniki jednak są bardzo zróżnicowane, nawet w obrębie jednej rasy, dlatego największe znaczenie wydaje się mieć populacja, do której należy konkretna osoba. Menopauza najpóźniej występuje u mieszkanek Japonii, ale również Azjatki mieszkające w USA przechodzą klimakterium później niż kobiety rasy kaukaskiej[3]. Z kolei u rdzennych mieszanek Afryki przekwitanie następuje wcześniej niż u kobiet rasy białej.

Palenie tytoniu może przyspieszyć menopauzę

Dostępne źródła wskazują również na wpływ wykształcenia, a nawet statusu materialnego na wiek wystąpienia ostatniej miesiączki[4]. Wpływ mają również takie nawyki, jak np. palenie tytoniu, które może przyspieszyć menopauzę od pół roku do 2 lat[5]. Niemałe znaczenie ma również praca i związana z nią ilość stresu. Zawody wymagające dużego wysiłku fizycznego, stresogenne i związane z wykonywaniem zadań pod ścisłą kontrolą sprzyjają przyspieszonemu zakończeniu okresu reprodukcyjnego. Ryzyko przedwczesnej menopauzy jest za to mniejsze w przypadku realizowania w pracy powtarzalnych i mało stresujących zadań[6].

Zainteresowaniu badaczy podlega również wpływ diety na funkcje reprodukcyjne organizmu i wystąpienie menopauzy. Wiele badań wykazuje, że przyjmowanie większej ilości kalorii niż wynosi dzienne zapotrzebowanie, wydłuża okres rozrodczy, więc opóźnia nadejście menopauzy[7]. Podobne działanie może mieć dieta wysokobiałkowa i bogata w owoce, a także wyższe BMI – jego wskazania na poziomie powyżej 25 – 27 mogą oznaczać późniejsze o nawet 2 lata zakończenie okresu reprodukcyjnego. Ostatnio coraz więcej uwagi poświęca się potencjalnemu oddziaływaniu fitoestrogenów na płodność kobiety, ale otrzymywane wyniki nie są jednoznaczne. Podobnie jest z wpływem antykoncepcji hormonalnej – większość badań wskazuje na jej opóźniający wpływ, ale istnieją również badania o przeciwnych wynikach. Ostatnim z istotnych czynników jest genetyka – szacuje się, że czas wystąpienia klimakterium może zależeć nawet w 80% od genów[8]. 

O co zadbać w czasie menopauzy? 

Menopauza jest trudnym okresem w życiu kobiety, związanym z wieloma przykrymi objawami – m.in. uderzeniami gorąca, nadmierną potliwością, spadkiem koncentracji, obniżonym nastrojem. Można jednak w pewnym stopniu wpłynąć na swoje samopoczucie w tym okresie, jak i zredukować występowanie tych zjawisk. Warto sięgnąć po naturalne suplementy diety zawierające np. ekstrakt z czerwonej koniczyny lub pluskwicy groniastej. Pomocne może okazać się też siemię lniane lub inne rośliny, które zawierają substancje estrogenne. Ważne jest także zapewnienie organizmowi w okresie menopauzy odpowiedniego poziomu wapnia, cynku i witaminy D3. Może to w pewnym stopniu pomóc zapobiegać osteopenii (obniżeniu mineralnej gęstości kości), podobnie jak regularna aktywność fizyczna [9]. Bardzo ważne jest także dostarczanie niezbędnych ilości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (zwłaszcza DHA i EPA) [10].

Redakcja 

[1] https://academic.oup.com/humrep/article/32/3/679/2937790

[2] https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsos.191020

[3] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11323317/

[4] https://academic.oup.com/humupd/article/11/5/483/606644

[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16913454/

[6] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17557899/

[7] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18600186/

[8] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11527915/

[9] https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/ConditionsAndTreatments/menopause-and-osteoporosis

[10] https://www.nutraingredients.com/Article/2009/02/03/Omega-3-improves-menopausal-side-effects-Studies