Problem krwawiących dziąseł może się pojawiać z różnych powodów. Najczęściej przyczyną jest niewłaściwa higiena jamy ustnej.

Dolegliwości wynikać mogą zarówno z zaniedbywania czyszczenia zębów, jak i zbyt intensywnego szczotkowania, wykonywanego źle dobranymi przyborami. Jak zmniejszyć ryzyko problemów z dziąsłami i co robić, jeśli się pojawią?

Dokładne, a jednocześnie ostrożne i regularne czyszczenie zębów to jeden z najskuteczniejszych sposobów, aby mieć zdrowe zęby i dziąsła. Poza przypadkami, gdy pierwotną przyczyną krwawienia dziąseł są wady zgryzu, urazy mechaniczne (np. spowodowane spożywaniem twardych pokarmów) oraz schorzenia ogólnoustrojowe, najczęściej winowajcą jest płytka nazębna. Jaki jest mechanizm powstawania problemu krwawiących dziąseł?

Dlaczego dziąsła krwawią i jak przebiega paradontoza?

Problem paradontozy o różnym stopniu zaawansowania dotyczy 50% mieszkańców Europy [1], choć wielu z nich nie zdaje sobie z tego sprawy. Za rozwój zapalenia przyzębia odpowiada w większości przypadków płytka nazębna, która jest warstwą składającą się głównie z bakterii oraz produktów ich przemiany materii. Jeśli nie czyścimy zębów prawidłowo i z odpowiednią częstotliwością, płytka ulega mineralizacji i tworzy kamień nazębny. Narastanie kamienia może dotyczyć zarówno obszaru powyżej linii dziąseł (mamy wtedy do czynienia z kamieniem naddziąsłowym), jak i poniżej tej linii (kamień poddziąsłowy). Jeśli kamień poddziąsłowy nie jest usuwany, rozrasta się, co sprzyja zapaleniu kieszonek dziąsłowych. W następstwie tego procesu zapalnego dochodzi do obniżania się linii dziąseł (recesji) i odsłaniania szyjek zębów. Początkowo skutkuje to takimi problemami jak nadwrażliwość zębów na bodźce cieplne (np. zimno lub ciepło) albo smakowe (reakcja na kwaśne lub słodkie pokarmy). Oprócz tego dziąsła mogą być tkliwe, opuchnięte oraz pojawić może się krwawienie. Jeśli pacjent zignoruje te objawy, zaawansowana paradontoza kończy się rozchwianiem i wypadnięciem zębów. Jak nie dopuścić do zapalenia dziąseł i rozwoju paradontozy?

Higiena jamy ustnej: podstawowa broń w walce z paradontozą

Najważniejszym działaniem, jakie możemy podjąć we własnym zakresie jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Zęby należy czyścić regularnie i dokładnie. Wskazane jest używanie miękkiej szczoteczki, ponieważ twarda może uszkodzić dziąsła i spowodować krwawienie. Myjąc powierzchnie boczne zębów należy wykonywać ruchy „wymiatające”, zaczynając ruch przy linii dziąseł i prowadząc szczoteczkę w pionie w kierunku korony zęba. Jest to najbezpieczniejsza dla naszych dziąseł technika, choć należy podkreślić, że nie jedyna prawidłowa i możliwa do zastosowania. Wykonywanie ruchów posuwistych wzdłuż linii dziąseł oraz ruchów okrężnych niesie większe ryzyko uszkodzeń przyzębia. Używanie wyłącznie szczoteczki i pasty pozwala umyć tylko niektóre powierzchnie zębów. Aby wyczyścić przestrzenie między zębami oraz powierzchnie styczne zębów konieczne jest użycie nici stomatologicznej (w przypadku wąskich przestrzeni) oraz szczoteczek międzyzębowych (w przypadku szerszych przestrzeni). Warto też zastosować płyn do płukania jamy ustnej. Można też stosować irygatory, pozwalające wypłukiwać resztki jedzenie zgromadzone pomiędzy zębami.

Do mycia zębów w przypadku dorosłych najlepiej używać pasty z fluorem. Także nici stomatologiczne występują w wersjach z fluorem i bez – stomatologowie zalecają nici z fluorem.

Regularne usuwanie kamienia

Ilość odkładającego się kamienia nazębnego zależy od wielu czynników. Prawidłowa higiena lub jej brak to najważniejszy czynnik różnicujący. Kolejnym jest nasz styl życia i dieta. Odkładaniu się płytki nazębnej i kamienia sprzyjają używki – np. kawa, herbata czy papierosy. Proces mineralizacji płytki nazębnej jest też uwarunkowany w pewnym stopniu genetycznie – zależy od pH w jamie ustnej, który u dwóch osób, nawet w przypadku spożywania dokładnie tych samych produktów, może być inny. Aby nie dopuścić do nagromadzenia się kamienia nazębnego, należy go regularnie usuwać w gabinecie stomatologicznym.

Jak dbać o krwawiące, bolące lub opuchnięte dziąsła?

Jeśli wystąpi problem związany z zapaleniem dziąseł, dentysta periodontolog oprócz podjęcia leczenia, zaleci też używanie łagodnych past oraz płynów do płukania jamy ustnej, które mają działanie przeciwzapalne i gojące. Dzięki temu możliwe będzie złagodzenie nieprzyjemnych objawów. Ważne składniki takich środków do higieny to:

• Chlorheksydyna – ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne, zapobiega rozwojowi bakterii odpowiedzialnych za rozwój próchnicy oraz zapalenia przyzębia,
• Alantoina – wpływa pozytywnie na gojenie się dziąseł, łagodzi nieprzyjemne objawy zapalenia przyzębia, przyspiesza regenerację tkanek,
• Mleczan glinu – ma działanie ściągające i przeciwzapalne, przeciwdziała tworzeniu się kamienia nazębnego. Na skutek jego oddziaływania, zmniejsza się krwawienie dziąseł,
• Kwas hialuronowy – znany z działania nawilżającego i pobudzania tkanek do regeneracji,. Ten składnik, który znamy także z preparatów poprawiających kondycję skóry, doskonale działa także w jamie ustnej [3]
• Bisabolol – czynny składnik rumianku, dzięki któremu roślina ta stosowana jest od dawna w medycynie do łagodzenia stanów zapalnych,
• Węglan wapnia – składnik wpływający pozytywnie na zmniejszenie krwawienia dziąseł,
• Chlorek cetylopirydynowy – wykazuje działanie antyseptyczne,
• Wodorowęglan sodu – zwiększa skuteczność czyszczenia zębów i zmniejsza siłę wiązania między bakteriami płytki nazębnej a powierzchnią zębów[2].
• Związki cyny – przeciwdziałają zapaleniu dziąseł[4]
• Triklosan – składnik przeciwbakteryjny i przeciwzaplany [5]
• Pirofosforan – hamuje odkładanie kamienia nazębnego [6]

Prawidłowa higiena jamy ustnej oraz usuwanie kamienia to najważniejsze działania, które chronią przez zapaleniem przyzębia. Stan dziąseł należy monitorować, ponieważ na wczesnym etapie rozwoju paradontozy jej objawy mogą być mało uciążliwe, a przez to ignorowane.

Lek. Dent. Szymon Chełstowski

Lekarz dentysta, specjalista periodontolog (specjalista chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej). Członek Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego. Absolwent Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie kliniczne zdobywał w Stomatologicznym Centrum Klinicznym Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, następnie w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie oraz Uniwersyteckim Centrum Stomatologii Centrum Medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Wolontariusz Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, brał udział w misji medycznej w Kamerunie jako lekarz-dentysta. W gabinecie TWÓJ DENTYSTA zajmuje się przede wszystkim leczeniem chorób przyzębia, implantologią, chirurgią stomatologiczną, protetyką oraz stomatologią zachowawczą.

[1] http://www.oralhealthplatform.eu/wp-content/uploads/2015/09/Report-the-State-of-Oral-Health-in-Europe.pdf

[2]https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3690787/ porównaj:  https://www.jcdr.net/article_fulltext.asp?issn=0973-709x&year=2017&month=January&volume=11&issue=1&page=ZC27&id=9169 oraz: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18290544/

[3] https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmicb.2018.02245/full

[4] Hans-Peter Mueller, red. polska prof. dr. hab. Renata Górska, Periodontologia, wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017, str. 152

[5] tamże: str. 154

[6] Prof. dr. hab. Renata Górska, prof. dr. hab. Tomasz Konopko, Periodontologia współczesna, Med Tour Press International, 2013, str. 224

Lek. Dent. Szymon Chełstowski

Lekarz dentysta, specjalista periodontolog (specjalista chorób przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej). Członek Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego. Absolwent Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie kliniczne zdobywał w Stomatologicznym Centrum Klinicznym Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, następnie w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie oraz Uniwersyteckim Centrum Stomatologii Centrum Medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Wolontariusz Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris Missio, brał udział w misji medycznej w Kamerunie jako lekarz-dentysta. W gabinecie TWÓJ DENTYSTA zajmuje się przede wszystkim leczeniem chorób przyzębia, implantologią, chirurgią stomatologiczną, protetyką oraz stomatologią zachowawczą.